|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
|
Eenbes - Paris quadrifolia |
Frysk-Fjouwerblêd
English-Herb-Paris
Français-Parisette à quatre feuilles
Deutsch-Vierblättrige Einbeere
Synoniemen
Familie-Melanthiaceae (Eenbesfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Paris is mogelijk afgeleid van de Trojaanse koningszoon Paris, de schaker van Helena. De rijpe bes zou dan de twistappel van de legende voorstellen en de vier bladen erom de drie godinnen en Paris zelf. Volgens anderen zou Paris echter komen van het Latijnse par (paar), omdat de bladen in gelijke paren staan. De soortaanduiding quadrifolia betekent vierbladig.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Geofyt.
Hoofdbloei-Eind april t/m juni.
Afmeting-15-30 cm.
|
|
|
|
|
|
Wortels-Een lange, ondiep horizontaal kruipende en weinig vertakte wortelstok, waarvan de top in drie of vier vliezige scheden is gehuld. Uit de oksel van de derde of vierde schede groeit de stengel (dus zijdelings), terwijl de top van de wortelstok door die schede breekt en door een eindknop verder groeit.
|
|
|
|
|
|
Stengels-Een onbehaarde plant met een rechtopstaande, niet vertakte stengel. De soort groeit vaak in groepen.
|
|
|
|
|
|
Bladeren-De bladen vormen meestal een krans van vier, maar soms heeft een plant meer bladen per krans, zoals te zien is op de onderste foto, die gemaakt werd in Noord-Frankrijk. De bijna zittende bladen zijn ongeveer 10 cm, breed eirond en met drie tot vijf vertakte nerven en kort toegespitst. De bladrand is gaaf. Jonge planten dragen aan de wortelstok enkele langgesteelde, vrij smalle bladen.
|
|
|
|
|
|
|
| |
Bloemen-Tweeslachtig. De stengel is eenbloemig. De gesteelde, geelgroene, eindelingse bloemen zijn meestal viertallig. De vier buitenste groene, spitse bloembladen zijn langwerpig-eirond, 2-3 cm lang en tot 5 mm breed. De binnenste vier zijn wat korter en smaller (priemvormig). Meestal zijn er acht meeldraden (maar soms tien of twaalf). De meeldraden zijn aan de voet van het bloemdek ingeplant, zij hebben verbrede helmdraden en helmknoppen. Deze helmknoppen zijn oranjegeel en verlengd met een priemvormig deel dat langer is dan de helmdraad. Er zijn vier of soms vijf draadvormige, aan de voet vergroeide en gekromde stijlen. Het vruchtbeginsel is bovenstandig.
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een bes. De bolronde, donkerblauwe tot zwarte, giftige bessen zijn ongeveer 1 cm. Ze zijn vier- of vijf-hokkig met in ieder hokje twee bijna bolronde, bruine tot roodachtige zaden. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Eenzaadlobbig.
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem-Beschaduwde plaatsen op vochtige of vrij natte, matig voedselrijke, soms zwak zure, maar meestal neutrale of kalkhoudende, humusrijke grond met goed verterend strooisel (mergel, leem of löss).
Groeiplaatsen-Kalkrijke loofbossen, langs beschaduwde beekjes en bij bronnen.
Verspreiding
Wereld-Gematigde en koudere streken in Europa en Azië.
Nederland-Inheems. Zeldzaam.
Vlaanderen-Inheems. Zeldzaam.
Wallonië-Inheems. Vrij zeldzaam.
Toepassingen
De hele plant is giftig door de aanwezigheid van saponinen en wordt in de homeopathie gebruikt. Vroeger werd de plant tegen besmettelijke ziekten gebruikt (pestbes).
2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl