Akkermelkdistel en Zeemelkdistel - Sonchus arvensis

Frysk-Simmertiksel en Seesimmertiksel

English-Perennial Sowthistle

Français-Laiteron des champs

Deutsch-Acker-Gänsedistel

Synoniemen

Familie-Asteraceae (Composietenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Sonchus komt van het Griekse somphos (hol of zacht), waarschijnlijk vanwege de broze, holle stengel. Arvensis betekent op akkers groeiend.

Variëteit(en). De soort wordt soms verdeeld in twee variëteiten. Akkermelkdistel (var. arvensis) is de gewone vorm en Zeemelkdistel (var. maritimus) heeft iets vettige, onregelmatig ingesneden bladen.

Zeemelkdistel

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Geofyt of hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Juni t/m november.

Afmeting-30-150 cm.

Udo Schmidt - cc by-sa 2.0	AnRo0002 - cc0
Donald Hobern - cc by 2.0	Bff - cc by-sa 3.0

Wortels-Geen penwortel, maar een kruipende wortelstok met lange witte, ondergrondse uitlopers. Door grondbewerking kunnen delen van het wortelstelsel weer uitgroeien tot nieuwe planten.

Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0
Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0

Stengels-De rechtopstaande stengels zijn glanzend donkergroen, maar soms lichter groen. De fijn geribde stengel is alleen in de bloeiwijze schermvormig vertakt en is naar boven toe gewoonlijk met gelige klierharen begroeid. De stengel bevat wit melksap.

Anneli Salo - cc by-sa 3.0	AnRo0002 - cc0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0

Bladeren-De verspreidstaande, glanzend groene stengelbladen zijn langwerpig tot lancetvormig in omtrek en veervormiggelobd tot gedeeld met meestal iets terugwijzende zijslippen. De twee min of meer afgeronde oortjes aan de bladvoet liggen vrijwel vlak tegen de stengel (met ronde oortjes stengelomvattend). De onderste bladen zijn kaal, niet ingesneden tot veerspletig, met zacht stekelige rand, de bovenste bladen zijn groter en veerspletig. De bladeren hebben een gezaagde tot stekelig getande rand.
Akkermelkdistel-De middelste stengelbladen zijn meestal minder diep ingesneden, zelden alleen getand, de top is vrij breed en de rand minder stekelig getand. De bladen voelen niet vettig aan.
Zeemelkdistel-De middelste stengelbladen zijn onregelmatig diep ingesneden, zelden alleen getand, de top smal en de rand sterk stekelig getand. De bladen voelen vettig aan.

Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Donald Hobern - cc by 2.0
Anneli Salo - cc by-sa 3.0	Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0

Bloemen-Tweeslachtig. De gele bloemhoofdjes kunnen 4-5 cm in middellijn worden en vormen schermvormige pluimen. Er zijn alleen lintbloemen. Elke bloem heeft vijf met elkaar vergroeide meeldraden, één stijl met twee stempels en een onderstandig vruchtbeginsel. Het omwindsel bestaat uit twee rijen omwindselblaadjes. De omwindsels en de hoofdjesstelen (bloeiwijzestengel) zijn in de regel met gelige, kleverige klierharen begroeid (het aantal klierharen wisselt nogal).

Udo Schmidt - cc by-sa 2.0	AnRo0002 - cc0
Bff - cc by-sa 3.0	Fornax - cc by-sa 3.0

Vruchten en zaden-Een eenzadige dopvrucht of nootje. De ruim 3 mm lange, bruine nootjes vertonen smalle lengteribben, met haaks hierop vele dicht opeenstaande dwarsrichels, die zowel over de ribben als over de ertussen gelegen banen lopen. Ze zijn enigszins afgeplat. Met vruchtpluis. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0	4028mdk09 - cc by-sa 3.0
Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige, open plaatsen op vochtige, voedselrijke tot zeer voedselrijke, vaak sterk bemeste, zwak zure tot kalkrijke, vaak omgewerkte grond (van zand tot klei, ook op stenige plaatsen, maar weinig op veen).
Zeemelkdistel. Op voedselarmer duinzand.

Groeiplaatsen-Hakvruchtakkers, graanakkers. ruigten, langs strandvlakten, braakliggende grond, bermen, oeverruigten, op basaltbeschoeiingen, dijken, wanden van terreininsnijdingen, langs stoepranden en langs muren.
Zeemelkdistel. In de duinen en aanspoelselgordels op het strand.

Verspreiding

Wereld-Gematigde streken op het noordelijk halfrond.

Zeemelkdistel

Nederland-Inheems. Algemeen.

Zeemelkdistel

Vlaanderen-Inheems. Algemeen.

Zeemelkdistel

Wallonië-Inheems. Algemeen.

Toepassingen

Medicinaal-Thee getrokken van de wortels werd gebruikt voor de behandeling van astma, verkoudheid en borstklachten. Thee getrokken van de bladeren zou rustgevend zijn.

Keuken-De jonge bladeren werden vroeger wel gegeten. Ze smaken enigszins bitter en kunnen worden bereid als sla of gekookt als spinazie. Ze bevatten veel minerale zouten en vitaminen. De geroosterde wortel werd gebruikt als koffiesurrogaat.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl