|
Andere namen Frysk: Fjildeachkrûd
English: Red Bartsia
Français: Euphraise de printemps
Deutsch: Frühlings-Ackerzahntrost
Verouderde of andere namen: Odontites vernus subsp.
longifolius, Odontites verna, Euphrasia odontites, Odontites vulgaris
|
Classificatie Klasse: Spermatopsida
Orde: Lamiales
Familie: Orobanchaceae (Bremraapfamilie)
Geslacht: Odontites (Helmogentroost)
Soort: Odontites vernus ssp. vernus |
|
Naamgeving (Etymologie): Ogentroost dankt zijn naam aan de vermeende geneeskracht (troost) bij oogziektes. De gekleurde aders in de bloem leken op de aders in het menselijke oog en vroeger dacht men dat de plant daardoor oogkwalen zou kunnen genezen. Odontites betekent tandkruid, een afkooksel van de plant met wijn zou namelijk tandpijn doen stoppen. Vernus betekent van de lente.
Ondersoorten:
Akkerogentroost (Odontites vernus subsp. vernus) en Rode ogentroost (Odontites vernus subsp. serotinus). Soms onderscheidt men nog een derde ondersoort: Vroege ogentroost (O. vernus subsp. litoralis
- Sâlt eachkrûd).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Eenjarig.
Plantvorm: Halfparasiet.
Winterknoppen: Therofyt.
Bloeimaanden: Mei, juni, juli en augustus.
Afmeting: 10-45 cm.
Wortels: Akkerogentroost is een halfparasiet. De wortels onttrekken water en zouten aan de wortels van andere planten, maar de plant is zelf in staat tot fotosynthese.
|
herbariaunited.org
|
herbariaunited.org
|
herbariaunited.org
|
herbariaunited.org
|
Stengels: Akkerogentroost is alleen bovenaan vertakt (gewoonlijk ongeveer vanaf het midden). De zijtakken staan onder een scherpe hoek (meestal 30° of minderen hoogstens 45°) schuin omhoog.
Bladeren: De 1-4,5 cm
lange en 0,3-1 cm brede bladen zijn bleekgroen tot grauwgroen en vaak paars aangelopen. Ze zijn langwerpig-eirond tot
lijnvormig en met een spitse tot stompe top en met aan beide kanten één tot vijf vlakke tanden.
Bloemen: Tweeslachtig. De lipvormige bloemen groeien in lange eenzijdige, vrij dichte trossen. De kroon is rood of zelden wit, viltig behaard en 0,8-1,1 cm lang. Aan de hoofdas staan de onderste
bloemen in de oksels van het zesde tot dertiende bladpaar. De kelk heeft smal driehoekige, spitse slippen,
die even lang of langer, maar zelden korter dan de kelkbuis zijn. De lijnvormige tot lijn-lancetvormige schutbladen zijn gewoonlijk langer dan de bloemen.
Vruchten: Een 4-7 mm lange doosvrucht, die niet buiten de kelk uitsteekt. De lichtbruine zaden zijn 2-2,5 mm lang. Tweezaadlobbig.
 Biotoop
Bodem: Zonnige, open plaatsen op matig voedselarme, vochtige en kalkrijke grond (krijt, leem en zandige klei). Akkerogentroost is een halfparasiet, die woekert op de wortels van grassen en cypergrassen.
Groeiplaatsen: Voornamelijk in akkers (akkerranden en graanakkers).
Verspreiding
Wereld: Langs de kust van de Oostzee en de Noordzee, zuidelijk tot in Nederland.
gbif.org
Rode ogentroost en akkerogentroost (Odontites vernus)
gbif.org
Akkerogentroost (Odontites vernus)
Nederland: Zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en in het rivierengebied.
Rode lijst 2012. Bedreigd. Trend sinds 1950: zeer sterk afgenomen. Zeldzaam. Oorspronkelijk inheems.
Verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Zeer zeldzaam.
Rode ogentroost en akkerogentroost (Odontites vernus)
Wallonië (Odontites vernus): Zeldzaam in Brabant en de Ardennen. Elders zeer zeldzaam.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
 
Flora Batava, deel 3, Jan Kops (1814)
|
 
Euphrasia altera, ander Ooghentroost
Cruijdeboek, deel 1, Rembert Dodoens. Gheslacht, onderscheet, fatsoen, naemen, cracht ende werckinghe (1554)
|
Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)
|
Flora regni borussici, deel 2, A.G. Dietrich (1834)
|
|
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)
|
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 3, J.E. Sowerby (1866)
|
British entomology, deel 2, J. Curtis (1823-1840)
|
Flora Londinensis, deel 1, William Curtis (1775-1777)
|
|
