Naamgeving (Etymologie): Stachys betekent aar, naar de aarvormige bloeiwijze en alpina verwijst naar de Alpen.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Kruid. Winterknoppen: Hemikryptofyt.
Bloeimaanden: Juni, juli, augustuis en september.
Afmeting: 30-90 cm.
Wortels

herbariaunited.org
|

herbariaunited.org
|

herbariaunited.org
|

herbariaunited.org
|
Stengels: De rechtopstaande tot opstijgende stengels zijn vierkantig en zacht, viltig behaard en beklierd. Onderaan is de stengel ongeveer 5 mm dik.
Bladeren: De breed lancetvormige tot eironde bladen hebben een hartvormige voet en worden 4-18 cm lang en 3-9 cm breed. Ze hebben een gekartelde, stomp getande of gezaagde rand en zijn aan beide kanten kort, dicht, aanliggend behaard. De bladsteel wordt 1-5 cm.
Bloemen: Tweeslachtig. De behaarde, 1,5-2,2 cm grote bloemen groeien in een bebladerde aar. Ze zijn donker roodpaars of soms geel aangelopen. De bloemkroon is tweelippig. De bovenlip is
ongeveer 5 mm en de onderlip wordt ongeveer 9 mm. De 6-12 mm lange kelkbladen zijn vergroeid tot een ongeveer 6 mm lange, klierharige kelkbuis.
Vruchten: Een splitvrucht. De vrucht bestaat uit grijsbruine, 2,5-3 mm lange deelvruchten met een zeer fijngroevige buitenkant. Tweezaadlobbig.
Biotoop Bodem: Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige, kalkrijke en stenige en lemige grond. In de Alpen tussen 400 en 1950 meter hoogte.
Groeiplaatsen: Bossen (lichte loofbossen), bosranden en kapvlakten.
Verspreiding Wereld: Zuid-, West- en Midden-Europa, voornamelijk in de bergen. Noordelijk tot in België en het Duitse middengebergte. Ook in Groot Brittannië.
 gbif.org
Nederland: Zeer zeldzaam.
Rode lijst 2012. Gevoelig. Trend sinds 1950: stabiel of toegenomen. Zeer zeldzaam.  Verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Zeer zeldzaam. In 1972 werd de plant voor het laatst gevonden in de Voerstreek. In 1979 werd Alpenandoorn aangetroffen op een mijnterrein in Houthalen. Rode lijst. Met verdwijning bedreigd.
Wallonië: Vrij zeldzaam in het Maasgebied en in Lotharingen.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Deutschlands flora, deel 13, J. Sturm, J. en J.W. Sturm (1828-1830)
|

Flora Parisiensis, deel 6, P. Bulliard (1776-1781)
|

Pflanzenleben des Schwarzwaldes, Friedrich Oltmanns (1927)
|

Journal of botany, British and foreign, deel 36, B. Seemann (1898)
|
|