|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
Blauwe bosbes - Vaccinium myrtillus
Frysk-Blauwe blebberbei
English-Bilberry
Français-Myrtille
Deutsch-Heidelbeere
Synoniemen
Familie-Ericaceae (Heifamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Vaccinium komt van het Latijnse woord vacca (koe) en baccinium (bessen), een bes die graag door koeien wordt gegeten. De soortnaam myrtillus, verwijst naar de overeenkomst van de bladeren met die van de Mirtestruik.
Kruising-Bastaardbosbes (Vaccinium x intermedium) is de kruising met Rode bosbes.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Chamaefyt.
Hoofdbloei-(April-) mei en juni (soms t/m oktober).
Afmeting-15-50 (-150) cm.
|
|
|
|
|
|
Wortels-Blauwe bosbes heeft een mycorrhizale symbiose met schimmels. De schimmels leveren voedingsstoffen uit de bodem, terwijl de Blauwe bosbes de schimmels suikers en koolhydraten bezorgt. Dit gebeurt via de talrijke schimmeldraden die verbonden zijn met de wortels.
|
|
|
|
|
|
Takken-Vaak groeien de planten in grote groepen. De struikjes zijn sterk vertakt. De groenblijvende takken staan rechtop, zijn glanzend lichtgroen, smal gevleugeld (scherpkantig) en vrijwel kaal.
|
|
|
|
|
|
Bladeren-De verspreidstaande, lichtgroene, 2-3 cm grote bladen zijn kaal, eirond en spits tot vrij stomp. De bladrand is vlak en fijn gezaagd (gekarteld-getand). De bladen vallen in de winter af.
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Tweeslachtig. De meestal alleenstaande, 4-6 mm grote, eerst bleke, maar later rozerode bloemen groeien in de bladoksels. Ze zijn bolvormig, knikkend en meestal vijftallig. Aan de voet zijn ze bleekgroen, naar de top lichtrood. Ze hebben korte, naar buiten omgerolde lobjes. De acht tot twaalf meeldraden bestaan uit een kale helmdraad met aan beide kanten van de helmknop twee afstaande kromme hoorntjes. Er is één stijl met één stempel. De stijl loopt door tot in de opening van de kroon. Het vruchtbeginsel is onderstandig.
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-De blauwzwarte, ronde bessen zijn zoet en eetbaar. Ze bevatten paars sap. Bovenaan zit een indeuking. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem-Lichte tot matig beschaduwde plaatsen op matig droge tot matig vochtige, voedselarme, zure grond (zand, leem en veen) met een laag ruwe humus.
Groeiplaatsen-Lichte loofbossen, lichte naaldbossen, schaduwrijke koele bosranden, houtwallen, zeer zeldzaam in de duinen, humeuze heide en beschaduwde veendijkjes in hoogveen.
Verspreiding
Wereld-Europa, behalve in de meest zuidelijke delen. Ook in West- en Midden-Siberië en Klein-Azië.
Nederland-Inheems. Algemeen.
Vlaanderen-Inheems. Algemeen.
Wallonië-Inheems. Vrij algemeen.
Toepassingen
Keuken-De zwarte, glanzende of blauw berijpte vruchten bevatten rijkelijk sap, dat paars gekleurd is. Ze smaken mild aromatisch en worden veel ingezameld voor het maken van bosbessenjam en bosbessensap. Ook bij gebak worden ze gebruikt. De bessen bevaten veel vitamine C. John Gerard, de 17de eeuwse Engelse kruidkundige vermeldt dat de mensen in de noordelijke streken van Engeland, de Bosbessen veel aten met room en melk. In Europa werden ze veel gebruikt om wijn te kleuren.
Medicinaal-De gedroogde bessen en bladen worden aanbevolen voor een breed scala aan klachten zoals urineweginfecties en nierstenen. De behandeling van diarree is wel de meest bekende. Modern onderzoek naar Blauwe bosbes is met name op gang gekomen toen bleek dat Britse piloten in de Tweede Wereldoorlog aanmerkelijk beter konden zien bij nachtelijke bombardementen op Nazi-Duitsland na het eten van een pot bosbessenjam.
Liefde-De bladen worden gebruikt in liefdeswierook en bij tal van liefdesrituelen.
Vermeerderen-Zaaien en scheuren.
2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
