Naamgeving (Etymologie): De Nederlandse naam dankt de plant aan zijn bouw, die aan een dovenetel doet denken en omdat de jonge plant opkomt als Hennep en omdat een blad lijkt op één enkel blaadje van het samengestelde blad van Hennep. Galeopsis is afgeleid van het Griekse galea (bunzing, wezel of marter) en opsis (uitzien, voorkomen
of gezicht), omdat de geopende bloemkroon werd vergeleken met de geopende bek van een bunzing, wezel of marter.
Segetum
betekent tussen het graan of het zaad groeiend, dat duidt op de groeiplaats (vooral roggeakkers).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Bladeren: De eironde tot vrij langwerpige bladeren
zijn getand, gesteeld en aan de voet versmald. De bovenste bladeren zijn van onderen kort, fluwelig behaard.
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0
Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen vormen schijnkransen met tien tot dertig bloemen. De kroon is 2-3 cm, veel langer dan de sterk behaarde kelk. De bloemen zijn geelwit of zelden lila met paarse vlekken. Op de onderlip zit een grote gele vlek. De bovenlip is ingesneden-getand.
Bodem: Zonnige, soms half beschaduwde, open plaatsen
op droge tot matig vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, kalkarme, meestal leemarme zandgrond. Ook op met heideplaggen bemeste grond en op stenige plaatsen.
Groeiplaatsen: Akkers (graanakkers, met name rogge, akkeranden en houtwallen langs akkers), open plekken in bermen, omgewerkte grond, ruderale plaatsen, rolsteenhellingen en langs spoorwegen (spoorwegterreinen). Het aantal groeiplaatsen is de laatste 50 jaar sterk achteruitgegaan. De plant groeide het meest onder wintergranen, maar door de teelt van mais en door onKruid.bestrijding en overbemesting is de soort op de meeste plaatsen verdwenen uit de
akkers.
Verspreiding
Wereld: Van Zuidwest-Frankrijk tot in Midden-Engeland en Denemarken.
Nederland: Zeldzaam in het midden en oosten van het land. Elders verdwenen.
Vlaanderen: Vrij zeldzaam in de Kempen en zeldzaam in de Maasvallei. Elders zeer zeldzaam. Sterk afgenomen.
Wallonië: Zeldzaam. Het meest in de Ardennen.
Toepassingen
Vermeerderen: Zaaien ter plekke.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Flora Batava, deel 8, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1844)
Deutschlands flora, deel 14, J. Sturm, J.W. Sturm (1831-1833)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)
Svensk botanik, deel 7, J.W. Palmstruch e.a. (1812)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 7, J.E. Sowerby (1867)
Flora regni borussici, deel 3, A.G. Dietrich (1835)
Iconographia botanica seu plantae criticae, H.G.L. Reichenbach (1823-1832)
Plantae officinales, deel 1, T.F.L. Nees von Esenbeck, A. Henry (1828-1833)
