Bleke morgenster - Tragopogon dubius

Frysk:

English: Yellow Salsify

Français: Salsifis douteux

Deutsch: Großer Bocksbart

Synoniemen: Tragopogon major, Grote morgenster

Familie: Asteraceae (Composietenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): De Nederlandse naam heeft te maken met de stervormige bloem, die alleen 's ochtends is geopend. Tragopogon komt van het Griekse tragos (bok) en pogon (baard), dus boksbaard, hetgeen slaat op het grofharige vruchtpluis. Dubius betekent twijfelachtig of onzeker.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Tweejarig of meerjarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Hoofdbloei: Juni, juli en augustus.

Afmeting: 20-60 cm.

Brewbooks - CC BY-SA 2.0	Hugues Tinguy - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR
Andrey Zharkikh - CC BY 2.0	Stan Shebs - CC BY-SA 3.0

Wortels: Een penwortel. De wortel is eetbaar.

Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0	Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0
Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0	Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0

Stengels: De holle stengels zijn meestal niet vertakt. Aan de voet zitten resten van bladeren van vorige jaren. De stengeltop onder het bloemhoofdje is sterk opgeblazen en bovenaan bijna even breed als het bloemhoofdje. De wollige beharing blijft vaak gedeeltelijk aan de bloeiende plant hangen.

Dominique Remaud - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR	Dcrjsr - CC BY 4.0
AnRo0002 - CC0	Javier Martin - Public Domain

Bladeren: De smal langwerpige bladen zijn lang toegespitst en met een gave rand.

Matt Lavin - CC BY-SA 2.0	Stan Shebs - CC BY-SA 3.0
AnRo0002 - CC0	Silvio Colombo - CC BY-NC-ND 4.0

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemhoofdjes zijn 4-6 cm lang. De lintbloemen zijn lichtgeel. De stijlen zijn paarsachtig. De helmknoppen hebben een enigszins zwarte voet. Er zijn ongeveer twaalf (tien tot veertien) omwindselblaadjes. De top van de omwindselblaadjes steekt buiten de buitenste lintbloemen. Het omwindselblad is niet ingesnoerd boven de voet.

Krzysztof Ziarnek - CC BY-SA 4.0	Andrew Butko - CC BY-SA 3.0
Krzysztof Ziarnek - CC BY-SA 4.0	Stefan.lefnaer - CC BY-SA 4.0

Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De 2-3½ cm lange zaden zijn vijfkantig en voorzien van een snavel. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.

JerryFriedman - CC BY-SA 3.0	Isidre blanc - CC BY-SA 4.0
Stefan.lefnaer - CC BY-SA 3.0	Digitale zadenatlas

Biotoop

Bodem: Zonnige, warme, open plaatsen (pionier) op matig droge, matig voedselrijke tot voedselrijke, kalkrijke grond (zand en stenige plaatsen).

Groeiplaatsen: Langs spoorwegen (spoordijken), industrieterreinen, voedselrijke ruigten, bermen, zeeduinen (stuivende helmduinen), bosranden en struwelen.

Verspreiding

Wereld: Oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië en Midden- en Zuid-Europa. Ook in Noord-Amerika. De soort breidt zich uit naar het noordwesten.

Nederland: Zeldzaam ingeburgerd, voornamelijk in stedelijke gebieden in het westen van het land.

Vlaanderen: Zeldzaam ingeburgerd. Het meest in het kustgebied. Voor het eerst gevonden in 1986.
Wallonië: Zeer zeldzaam ingeburgerd.

Toepassingen

Vermeerderen: Zaaien.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm

Florae Austriaceae, deel 1, N.J. von Jacquin (1773)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL