Wilde planten in Nederland en België

Bosaardbei - Fragaria vesca

Frysk-Wylde ierdbei

English-Wild Strawberry

Français-Fraise des bois

Deutsch-Walderdbeere

Synoniemen

Familie-Rosaceae (Rozenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Aardbei heet zo omdat de plant dicht bij de aarde (grond) groeit. Bei is waarschijnlijk ontstaan via het Franse baie uit het Latijn. baca (bes). Fragaria komt van het Latijnse fragrans (welriekend) en slaat dan op de geur van de vrucht. Vesca betekent fijn, zwak of gering.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Mei en juni, maar soms tot in de herfst.

Afmeting-5-30 cm.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Wortels-Worteldiepte 10 tot 20 cm.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Stengels-De plant heeft bovengrondse uitlopers en kan zo vrij grote plakkaten vormen. De kruipende stengels en de bladstelen zijn dicht afstaand behaard. De bloemstelen zijn meestal begroeid met schuin omhoog gerichte of aangedrukte haren.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bladeren-De bladen zijn drietallig. De deelblaadjes zijn eirond en niet gesteeld (zittend). Ze hebben 15-23 vrij diepe spitse zaagtanden. De bladrand is niet wit gewimperd. Aan de onderkant zijn ze vrijwel niet glanzend zilverachtig behaard.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen, met een brede bloembodem, groeien in losse bijschermen, die maar weinig boven de bladeren uitkomen. Ze zijn 1-1½ cm, inclusief de bijkelk. De vijf kroonbladen zijn wit, rondachtig, aan de top afgerond en ze bedekken elkaar met de randen. Er zijn tien vergroeide kelkslippen en bijkelkslippen. De bijkelkslippen zijn wat smaller dan de kelkslippen. Ze zijn, evenals als de bloembodem, behaard. De meeldraden en het stamperhoofdje zijn geel. Het vruchtbeginsel is bovenstandig.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Vruchten en zaden-Een vlezige schijnvrucht. De kale aardbeien worden aan de voet omgeven door een krans van haren en uitgespreide of teruggeslagen kelkbladen en bijkelkslippen. Ze zijn breed afgerond-kegelvormig, vlezig, helderrood en aan de buitenkant bedekt met zaden tot aan de voet. Ze zijn eetbaar en zoetzuur van smaak. Ze vallen af zonder de kelkbladen. De zaden (de pitjes aan de buitenkant van de vrucht) zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige tot vaak half beschaduwde plaatsen op matig vochtige tot droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke, neutrale tot kalkrijke en vaak iets verdichte grond (op zand, leem, zavel, lichte klei en mergel).

Groeiplaatsen-Open plaatsen in loofbossen, langs bospaden, kapvlakten, houtwallen, bosranden, heggen, struwelen, dijken, bermen, zandgroeven, oude leemkuilen, kalkgrasland, hellinggrasland, voormalige akkers, soms op muurtjes en in de duinen.

Verspreiding

Wereld-In alle werelddelen. In gebieden met een gematigd klimaat.

Nederland-Inheems. Vrij algemeen.

Vlaanderen-Inheems. Vrij algemeen.

Wallonië-Inheems. Algemeen.

Toepassingen

Medicinaal-Vroeger werd de bosaardbei in verband gebracht met Venus. De plant diende om de huidskleur te verbeteren en rimpels en sproeten te bestrijden. Een moes van bosaardbeien werd op het gezicht aangebracht en moest een hele nacht inwerken. Winterhanden en wintervoeten dacht men te kunnen voorkomen door in de zomer de handen en voeten in te wrijven met de moes. Uit het blad werd een stof tegen jicht en geelzucht gewonnen. De bladeren zijn geschikt voor toevoeging aan kruidenthee of salade.

Keuken-Vruchten van Bosaardbei hebben een meer uitgesproken smaak dan die van de gekweekte aardbei. Ze smaken fris en zijn geschikt voor vruchtensalades, vruchten aardbeien zijn rijk aan vitamine C, looistoffen en mineralen.
Er is ook een vorm met witte, zoete vruchtjes.

Vermeerderen-Scheuren en zaaien.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl