Bosboerenkers en Zinkboerenkers - Noccaea caerulescens

Frysk:

English: Alpine Pennycress

Français: Tabouret sylvestre, Tabouret calaminaire

Deutsch: Gebirgs-Hellerkraut, Galmei-Hellerkraut

Synoniemen: Thlaspi caerulescens, Thlaspi calaminare

Familie: Brassicaceae (Kruisbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Thlaspi stamt waarschijnlijk af van het Griekse thlaein (samendrukken of afplatten). Dat slaat op de vorm van het hauwtje. Caerulescens betekent hemelsblauw wordend. Calaminare betekent zinkerts bevattende grond.

Ondersoorten: In onze omgeving zijn twee ondersoorten: Bosboerenkers (Noccaea caerulescens subsp. caerulescens) en Zinkboerenkers (Noccaea caerulescens subsp. calaminare).

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Tweejarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Hoofdbloei: April, mei, juni en juli.

Afmeting: 7-50 cm.

Bosboerenkers

Konrad Lackerbeck - CC BY-SA 2.5	Jean-Jacques Houdré - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR
Anneli Salo - CC BY-SA 3.0	Anders Wahl - Public Domain

Zinkboerenkers

© Annie Vos - verspreidingsatlas.nl	© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl
Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu	Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu

Wortels

Bosboerenkers

herbariaunited.org	herbariaunited.org
herbariaunited.org	herbariaunited.org

Zinkboerenkers

image.br.fgov.be - CC BY-NC-ND 3.0

Stengels: De niet vertakte stengels zijn grijsgroen en kaal. Met korte uitlopers aan de voet. Zoden vormend.

Bosboerenkers

Joan Simon - CC BY-SA 2.0	Hedwig Storch - CC BY-SA 3.0
Jean-Jacques Houdré  - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR	Jean-Jacques Houdré  - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR

Zinkboerenkers

© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu
Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu	© Willem Vergoossen - CC BY-NC-ND 3.0

Bladeren: De rozetbladen zijn blauwgroen, elliptisch , gesteeld en met een gave rand. De stengelbladen zijn hartvormig, halfstengelomvattend, kaal en worden tot 4 cm lang.

Bosboerenkers

Jean-Jacques Houdré - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR	Jean-Jacques Houdré - tela-botanica.org - C BY-SA 2.0 FR
Jean-Jacques Houdré - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR	Jean-Jacques Houdré - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR

Zinkboerenkers

© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu
Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu	© Bert Meulenbeld - CC BY 3.0

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen groeien in zich verlengende trossen. De 2-5 mm lange kroonbladen zijn wit of iets paarsachtig. De helmknoppen zijn paars.

Bosboerenkers

Randi Hausken - CC BY-SA 2.0	Hugues Tinguy - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR
Hedwig Storch - CC BY-SA 3.0	Anneli Salo - CC BY-SA 3.0

Zinkboerenkers

© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu
Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu	© Jurrien van Deijk - CC BY-NC-ND 3.0

Vruchten: Een doosvrucht. De hartvormige hauwen zijn 4½-7 mm lang, met bovenaan een tot twee mm brede vleugel. De stijl wordt soms tot 1,5 mm lang, duidelijk langer dan de insnijding van het hauwtje. De stijl steekt niet of nauwelijks boven de insnijding van het hauwtje uit. Tweezaadlobbig.

Bosboerenkers

Jean-Jacques Houdré - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR	Enrico Romani - CC BY-NC-ND 4.0
Enrico Romani - CC BY-NC-ND 4.0	Angelo Mazzoni - CC BY-NC-ND 4.0

Zinkboerenkers

Gertjan van Mill - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Gertjan van Mill - CC BY-NC-SA 3.0 NL
© Bert Meulenbeld - CC BY 3.0	Digitale zadenatlas

Biotoop

Bodem: Bosboerenkers: Zonnige, soms halfbeschaduwde, iets open plaatsen op vochtige, matig voedselrijke, stikstofarme, kalkhoudende grond (zand, leem, mergel, löss en stenige plaatsen). Bosboerenkers groeit op wat zuurdere grond dan Zinkboerenkers.
Zinkboerenkers: Zonnige, soms halfbeschaduwde, iets open plaatsen op vochtige, matig voedselrijke, stikstofarme, zinkhoudende en kalkhoudende grond (zand, leem, mergel, löss en stenige plaatsen).

Groeiplaatsen: Bosboerenkers: Rotsen (kalksteenrotsen en puinhellingen), bossen (bergwouden en langs bospaden) en op afvalhopen van loodmijnen.
Zinkboerenkers: Grasland (zinkhoudend grasland en kalkgrasland).

Verspreiding

Wereld: Bosboerenkers: Gebergten in Zuid- en Midden-Europa, in Groot-Brittannië en Scandinavië.
Zinkboerenkers: Zuid-Nederland, Oost-België en aangrenzend Duitsland (bij Aken).

Noccaea caerulescens

Bosboerenkers

Zinkboerenkers

Nederland: Bosboerenkers: Niet in Nederland.
Zinkboerenkers: Zeer zeldzaam in Zuid-Limburg langs de Geul bij Mechelen en Epen en in stedelijke omgeving in de Rijnmond.

Zinkboerenkers

Vlaanderen: Bosboerenkers: Niet in Vlaanderen.
Zinkboerenkers: Zeer zeldzaam ingeburgerd op terreinen, die sterk vervuild zijn door zware metalen. Voor het eerst gevonden omstreeks 1975.
Wallonië: Bosboerenkers: Zeer zeldzaam in het gebied van de Maas en in de Ardennen.
Zinkboerenkers: Zeer zeldzaam in het stroomgebied van de Geul en de Vesder en in de omgeving van Luik.

Noccaea caerulescens

Bosboerenkers

Zinkboerenkers

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 22, Jan Kops, F.W. van Eeden en L.Vuyck (1906)	Deutschlands flora, deel 15, J. Sturm, J.W. Sturm (1833-1834)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)	British entomology, deel 8, J. Curtis (1823-1840)
Thlaspi sylvestre - Thlaspi occitanicum - Thlaspi virens English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 1, J.E. Sowerby (1863)	Rariorum plantarum historia, deel 2, C. Clusius (1601)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL