|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
Brede wespenorchis en Duinwespenorchis - Epipactis helleborine
Frysk-Brede kaaiblom, Sânkaaiblom
English-Broad Leaved Helleborine
Français-Epipactis à larges feuilles, Epipactis des Pays-Bas
Deutsch-Breitblättrige Stendelwurz, Holländische Stendelwurz
Synoniemen-Epipactis helleborine subsp. helleborine, Epipactis latifolia, Breedbladige wespenorchis, Epipactis neerlandica
Familie-Orchidaceae (Orchideeënfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-De naam wespenorchis laat zich verklaren doordat bestuiving alleen door plooivleugelwespen plaatsvindt. Epipactis komt van het Griekse epi (op) en pegnumi (vast steken). De naam slaat op een andere plant met deze naam, die een woekerplant was. Helleborine betekent letterlijk helleboros-achtig, omdat de plant enigszins op de Helleboros lijkt. Neerlandica verwijst naar Nederland.
Ondersoorten-Duinwespenorchis (Epipactis helleborine subsp. neerlandica) en Brede wespenorchis (Epipactis helleborine subsp. helleborine).
Kruising-Brede wespenorchis kan een bastaard vormen met Geelgroene wespenorchis (Epipactis x reinekei).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Geofyt.
Hoofdbloei-Brede wespenorchis-Juli t/m september.
Duinwespenorchis-Juli en augustus.
Afmeting-30-80 cm.
Brede wespenorchis
|
|
|
|
|
|
Duinwespenorchis
|
|
|
|
|
|
Wortels-Uit de wortelstok ontspringen vaak meerdere stengels.
Brede wespenorchis
|
|
|
|
|
|
Stengels-De lange, rechtopstaande stengels zijn bovenaan behaard en onderaan vaak paarsachtig. De bloeiwijzesteel is meestal niet opvallend langer dan de stengelleden. In het begin van het bloeiseizoen is de bloemstengel aan de top omgebogen.
Brede wespenorchis
|
|
|
|
|
|
Duinwespenorchis
Bladeren-Brede wespenorchis-Elke plant heeft vier tot tien, verspreidstaande bladen. Deze zijn eirond tot langwerpig en staan in spiralen. Ze omvattende stengel, zijn spits en 6-15 cm lang en 2-8 cm breed. Vaak hebben ze een hartvormige voet. De nerven lopen parallel aan elkaar in bogen. Aan de randen zitten hele kleine, naar voren gerichte tandjes.
Duinwespenorchis-Elke plant heeft vier tot tien bladen. Deze zijn eirond tot langwerpig en staan in spiralen. Ze zijn stengelomvattend, spits en 6-15 cm lang en 2-8 cm breed. Aan de randen zitten hele kleine, naar voren gerichte tandjes.
Brede wespenorchis
|
|
|
|
|
|
Duinwespenorchis
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Brede wespenorchis-Tweeslachtig. Onder iedere bloem staat een schutblad. Het schutblad onder de onderste bloem is meer dan twee keer zo lang als de bloem. De schutbladen in het midden van de tros zijn bij het begin van de bloei min of meer teruggeslagen. De bloemen vormen samen een lang gerekte aarvormige tros. De bloemen zijn tweezijdig symmetrisch en hebben een klokvormig bloemdek. Van buiten zijn ze 0,9-1 cm en meestal groen of groengeel, maar soms roodachtig.
Het komvormige voetstuk is van binnen geelgroen tot donkerpaars. De top is eirond tot hartvormig, groenwit, roze of paarsig met een omlaag gekrulde punt. De top van de lip heeft twee gladde knobbels. Het onderstandig vruchtbeginsel is kaal of maar weinig behaard.
Duinwespenorchis-Het onderste schutblad is meestal minder dan twee keer zo lang als de bloem. De schutbladen in het midden van de tros zijn bij het begin van de bloei schuin afstaand. De bloemen vormen samen een lang gerekte tros. Van buiten zijn ze 0,9-1 cm groot en meestal groen of groengeel. Het komvormige voetstuk is van binnen donkerpaars. De top is eirond tot hartvormig, groenwit, roze of paarsig met een omlaag gekrulde punt. De top van de lip heeft twee gladde knobbels. Het onderstandig vruchtbeginsel
is vrij dicht behaard.
Brede wespenorchis
|
|
|
|
|
|
Duinwespenorchis
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een doosvrucht met vele stoffijne zaden. Eenzaadlobbig.
Brede wespenorchis
|
|
|
|
|
|
Duinwespenorchis
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem-Brede wespenorchis-Licht beschaduwde plaatsen op droge tot vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot kalkhoudende, goed doorluchte, humeuze grond (zand, leem, zavel en klei). Brede wespenorchis groeit vaak op plekken die ingrijpend door de mens beïnvloed zijn, zoals b.v. langs boswegen door een menging van de bosgrond met zand, schelpgruis, steenslag of gruis en is ook regelmatig in bebouwde kommen aan te treffen.
Duinwespenorchis-Licht beschaduwde tot soms vrij zonnige plaatsen op droge tot vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, kalkrijke grond (duinzand).
Groeiplaatsen-Brede wespenorchis-Loofbossen, naaldbossen, grienden, parkbossen, droge voedselrijke bossen, bosrijke villawijken, langs bospaden en lanen, bosranden, struwelen, beschaduwde bermen, dijken, tuinen,
recreatieterreinen, langs duinpaden, duinvalleien, langs spoorwegen, plantsoenen en geluidswallen.
Duinwespenorchis-Kalkrijke duinhellingen, duinpannen en dennenbossen.
Verspreiding
Wereld-In gebieden met een gematigd klimaat in Azië, Noordwest-Afrika en in bijna heel Europa. In Noorwegen tot voorbij de poolcirkel.
Duinwespenorchis-Kusten van Vlaanderen, Nederland, Frankrijk (departementen Nord, Pas-de-Calais en Manche), Noord-Duitsland, Noorwegen en Denemarken.
Nederland-Inheems. Algemeen.
Duinwespenorchis-Inheems. Zeldzaam.
Vlaanderen-Inheems. Algemeen.
Duinwespenorchis-Inheems. Zeldzaam.
Wallonië-Inheems. Algemeen.
Duinwespenorchis-Niet in Wallonië.
©2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
