Doffe ereprijs - Veronica opaca

Frysk: Dof blaublomke

English: Broadsepal Speedwell

Français: Véronique à feuilles mates

Deutsch: Glanzloser Ehrenpreis

Synoniemen:

Familie: Plantaginaceae (Weegbreefamilie)

Naamgeving (Etymologie): De naam ereprijs is mogelijk afkomstig van de Vlaamse botanist Dodoens, die de planten eer ende prijs oft loff gaf vanwege hun geneeskrachtige eigenschappen. Er zijn echter nog een tweetal verklaringen in omloop. Ereprijs zou zijn naam te danken hebben aan het feit dat in de Middeleeuwen winnaars van grote toernooien een krans kregen van deze bloemen. Een derde verklaring is dat een Frankische koning vele jaren aan huiduitslag leed en daarvoor, na goede raad van een jager, dit plantje gebruikte en genas van de huiduitslag. Toen gaf hij het plantje de naam ereprijs.
Veronica is genoemd naar de heilige Veronica. Veronica zou in een zweetdoek de afdruk gekregen hebben van het aangezicht van Christus. Sommigen menen in de bloem een weergave te zien van die afdruk. Opaca betekent duister, donker of dof.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Eenjarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Therofyt.

Hoofdbloei: April, mei, juni, juli, augustus en september.

Afmeting: 15-30 cm.

AfroBrazilian - CC BY-SA 3.0	Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu
© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl	© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl

Wortels

europeana.eu - CC BY-SA 3.0	europeana.eu - CC BY-SA 3.0
nederlandsesoorten.nl - Naturalis	nederlandsesoorten.nl - Naturalis

Stengels: De stengels liggen op de grond.

© Vincent de Boer - CC BY 3.0	© Benno te Linde - CC BY-NC-ND 3.0
© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl	© Jildert Hijlkema - CC BY-SA 3.0

Bladeren: De dofgroene, vrij dunne bladeren zijn behaard, vrijwel rond tot langwerpig en ondiep gekarteld.

© Kjell Nilsen - CC BY-NC-ND 3.0	© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl
© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl	Rutger Barendse - freenatureimages.eu

Bloemen: Tweeslachtig. De donkerblauwe bloemen zijn 3-7 mm. Alle slippen zijn ongeveer even breed. De kelkslippen zijn langwerpig-spatelvormig, stomp en bedekken elkaar onder de vrucht niet met de randen. Vooral aan de voet zijn ze sterk behaard. De stijl is 1-1½ mm en komt nauwelijks buiten de insnijding van de vrucht uit.

© Erik Slootweg - CC BY-NC-ND 3.0	© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl
© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl	Willem van Kruijsbergen - freenatureimages.eu

Vruchten: Een doosvrucht. De behaarde vrucht is iets meer breed dan hoog, omgekeerd hartvormig en heeft een vrij scherpe tot vrij stompe insnijding. Meestal bevat de vrucht vijf of zes zaden. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.

© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl	© Niels Eimers - verspreidingsatlas.nl
© Erik Slootweg - CC BY-NC-ND 3.0	Digitale zadenatlas

Biotoop

Bodem: Zonnige, maar soms half beschaduwde, open plaatsen (pionier) op vochtige, zeer voedselrijke, stikstofrijke en vaak kalkrijke grond (vooral op klei).

Groeiplaatsen: Moestuinen, akkers, bermen (open plekken), braakliggende grond en omgewerkte grond.

Verspreiding

Wereld: Hoofdzakelijk in Midden-Europa en Zuid-Scandinavië. Tot in België, Nederland en West-Rusland.

Nederland: Zeldzaam in het rivierengebied en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en in het midden van het land.

Vlaanderen: Zeer zeldzaam. Zeer sterk afgenomen.
Wallonië: Zeer zeldzaam.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 17, Jan Kops en F.W. van Eeden (1885)	Deutschlands flora, deel 14, J. Sturm, J.W. Sturm (1831-1833)
Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm	Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)
Iconographia botanica seu plantae criticae, H.G.L. Reichenbach (1823-1832)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL