Wilde planten in Nederland en België

Dolik - Lolium temulentum

Frysk

English-Bearded darnel

Français-Ivraie enivrante

Deutsch-Taumel-Lolch

Synoniemen

Familie-Poaceae (Grassenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Dolik is waarschijnlijk afgeleid van dol, vanwege de giftigheid. Lolium is de oude naam voor raaigras of dolik. De herkomst van deze naam is niet bekend. Temulentum betekent bedwelmend of dronken makend.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Eenjarig of tweejarig.

Plantvorm-Hemikryptofyt of therofyt.

Hoofdbloei-Juni en juli.

Afmeting-20-100 cm.

Bat - cc0-1.0	James Bailey - cc by-nc 4.0
C. D. Winker - cc by-nc 4.0	James Bailey - cc by-nc 4.0

Wortels

herbariaunited.org	herbariaunited.org
herbariaunited.org	herbariaunited.org

Stengels-De stengels zijn forser dan die van Vlasdolik.

Joseph Di Tomaso - cc by-nc 3.0	Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	prairie_rambler - cc by 4.0

Bladeren

Chloém - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr	sami-youssef - cc by-nc 4.0
Rutger Barendse - freenatureimages.eu	Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0

Bloemen-Tweeslachtig. De kelkkafjes zijn 7-30 mm, gewoonlijk minstens even lang als de rest van het aartje (m.u.v. de kafnaalden) en twee tot vier keer zo lang als het onderste kroonkafje (lemma). De onderste twee lemma's zijn 4,5-8,5 mm en vaak lang genaald.

Chloém - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr	H. Zell - cc by-sa 3.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Yoan Martin - cc by-sa 4.0

Vruchten en zaden-Een graanvrucht. De vaak giftige zaden zijn 4-7 mm. De vrucht is hoogstens drie keer zo lang als breed. Eenzaadlobbig.

Cesar Calderon - cc by 3.0 us	Steve Hurst - USDA PLANTS Database
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige, open plaatsen op matig droge, matig voedselrijke grond.

Groeiplaatsen-Wintergraanakkers, omgewerkte grond en ruderale plaatsen.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit het Middellandse-Zeegebied.

Nederland-Archeofyt. Verdwenen. Voor het laatst in het wild gevonden in 1949 op de Sint Pietersberg.

Vlaanderen-Archeofyt. Zeer zeldzaam.

Wallonië-Archeofyt. Verdwenen.

Wetenswaardigheden

De vruchten zijn vaak giftig door een infectie met een alkaloïden bevattende schimmel (Endoconidium temulentum). De grote vruchten hebben een narcotische werking. Berichten over vergiftiging zijn al zeer oud. Door vondsten van schimmelhoudende vruchten in Egyptische koningsgraven weten we dat Dolik 4000 jaar geleden deze schimmel al had. Hinder lijkt zij er niet van te ondervinden, eerder voordeel, doordat zij door graseters wordt gemeden. In sommige streken zijn alle planten geïnfecteerd, in andere gebieden zijn ook schimmelvrije exemplaren te vinden.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl