Driedistel - Carlina vulgaris

Frysk. Trijestikel

English. Carline thistle

Français. Carline commune

Deutsch. Golddistel

Synoniemen:

Familie. Asteraceae (Composietenfamilie)

Naamgeving (Etymologie). Driedistel heeft zijn naam te danken aan het feit dat er vaak planten voorkomen met drie bloemhoofdjes. De geslachtsnaam Carlina is volgens de legende ontleend aan Karel de Grote die de geneeskrachtige werking van de plant tegen pest zou ontdekt hebben. In werkelijkheid is hij waarschijnlijk net als de naam Carduus afgeleid van het Latijnse woord voor distel. Vulgaris betekent gewoon.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur. Tweejarig of meerjarig.

Plantvorm. Hemikryptofyt.

Hoofdbloei. (Juli-)augustus en september.

Afmeting. 15-45 cm.

Wortels. Een penwortel. Aan de wortelhals zitten vaak resten van afgestorven rozetbladen.

Stengels. Meestal is er maar één, rechtopstaande stengel. Deze is grijsachtig groen, spinragachtig behaard en vaak rood aangelopen. De stengel is in de bovenste helft meestal kandelaarachtig vertakt (oms niet vertakt).

Bladeren. Een deel van de bladen vormt een rozet. De stengelbladen staan verspreid. Ze zijn langwerpig tot lancetvormig, eerst spinragachtig behaard (van onderen meestal iets viltig), enigszins leerachtig, diep bochtig en iets kroezig getand met scherpe stekels. Ze zijn zittend en halfstengelomvattend. De bovenste bladen zijn klein.

Bloemen. Tweeslachtig. De bloemen staan met één tot vijf bij elkaar, maar meestal met drie. De bloemhoofdjes zijn geelbruin, (1,5)2-5 cm breed en zonder lintbloemen, maar wel met veel afstaande, glanzende, strogele, lijnvormige en spitse omwindselbladen. De buitenste zijn bladachtig, dubbel gespleten en lang gestekeld. De bloemhoofdjesbodem is bezet met stevige, aan de top verbrede haren.

Vruchten en zaden. Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn cilindervormig en roestkleurig behaard met een krans van veervormige borstelharen (pappus), die aan de voet tot een ring zijn vergroeid. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem. Zonnige, vrij open plaatsen op drog tot matig vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, humushoudende en vaak kalkrijke grond (lemige grond, maar ook op op mergel en soms op stenige plaatsen).

Groeiplaatsen. Open duingrasland, randen van duinbosjes, vastgelegde helmduinen, kalkhellingen, kalkgrasland, laagblijvend grasland, bermen, dijken, rivierduinen, lemige heide, leemkuilen, mijnsteenbergen en spoorwegterreinen.

Verspreiding

Wereld. Europa en West- en Midden-Azië.

Nederland. Inheems. Zeldzaam.

Vlaanderen. Inheems. Zeldzaam.

Wallonië. Inheems. Vrij zeldzaam.

Toepassingen

Keuken. De driedistel wordt wel als alternatief voor de artisjok gebruikt. Ook werd ze als salade gebruikt.

Medicinaal. In het verleden werd de plant als geneesmiddel gebruikt. Samen met Valeriana, in een verhouding van 3:5, werd de plant als afrodisiacum (een middel om de geslachtsdrift te stimuleren) gebruikt.

©2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl