|
Naamgeving (Etymologie): Rosa is het Latijnse woord voor roos. De naam komt komt via het Griekse rodon van het Oudperzische wurdo, waar het doornstruik betekende. Pimpinellifolia betekent bladen als Pimpinella (Bevernel).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Struik.
Winterknoppen: Fanerofyt.
Bloeimaanden: Mei en juni, soms ook in augustus, september en oktober.
Afmeting: 50-100 cm, maar soms lager blijvend.
Wortels: Met uitlopers.
Takken:
De rechtopstaande, zwartbruine takken zijn niet of weinig vertakt, met rechte, dunne, dicht bij elkaar staande stekels, die niet allemaal even hoog zijn.
Bladeren: De verspreidstaande bladeren zijn zeven-, negen- of soms elftallig. De donkergroene deelblaadjes zijn klein, rondachtig tot eivormig, enkel gezaagd,
kaal en ongeveer ½-2½ cm.
Bloemen: Tweeslachtig. De alleenstaande
bloemen hebben geen steelblaadjes. De vijf 1-2½ cm grote kroonbladen zijn meestal
wit, maar soms roze. De vijf kelkbladen zijn meestal niet gedeeld en staan na de bloei schuin omhoog. Ze vallen niet af. Het vruchtbeginsel is halfonderstandig.
Vruchten: Een vlezige schijnvrucht. De bolvormige bottels zijn vrij klein, glanzend paarszwart en niet behaard. Tweezaadlobbig.
Biotoop
Bodem: Zonnige plaatsen op droge tot matig vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot meestal kalkhoudende grond (zand en kalksteen).
Groeiplaatsen: Zeeduinen (kalkrijke zomen, hellingen, duinvalleien, duingrasland, heggen en struwelen) en heide.
Verspreiding
Wereld: West-, Midden- en Zuidoost-Europa en Zuidwest- en Midden-Azië. In Noordwest-Europa voornamelijk in kustgebieden (tot op IJsland). Ook in Noord-Amerika.
gbif.org
Nederland: Plaatselijk vrij algemeen in de duinen en langs het IJsselmeer en zeer zeldzaam in Zeeland, in laagveengebieden, in Flevoland en in Oost- en Midden-Nederland.
Rode lijst 2012. Thans niet bedreigd. Trend sinds 1950: stabiel of toegenomen. Vrij zeldzaam. Oorspronkelijk inheems.
Verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Zeer zeldzaam, maar plaatselijk vrij algemeen in de duinen.
Rode lijst. Zeer zeldzaam. Beschermd.
Wallonië: Zeldzaam in het Maasdistrict en in Lotharingen.
Rode lijst. Bedreigd. Beschermd
Toepassingen
Cultuur: Ook gekweekt als sierplant.
Keuken: De rozenbottels zijn zeer rijk aan vitamine C en kunnen gebruikt worden voor onder meer marmelade, confiture, gelei, sap, siroop en gebakvulling.
Vermeerderen: Zaaien en scheuren.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
 
Flora Batava, deel 2, Jan Kops (1807)
Rosa spinosissima
|
   
Cruijdeboek, deel 6, Rembert Dodoens. Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe (1554)
|
Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
|
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz,
Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)
|
|
Traité des arbres et arbustes, Nouvelle édition, deel 7, H.L. Duhamel du Monceau, P.J. Redouté, P. Bessa (1819)
|
Traité des arbrisseaux et des arbustes cultivés en France, J.H. Jaume Saint-Hilaire (1825)
|
Traité des arbrisseaux et des arbustes cultivés en France, J.H. Jaume Saint-Hilaire (1825)
|
Traité des arbrisseaux et des arbustes cultivés en France, J.H. Jaume Saint-Hilaire (1825)
|
|
Botanical Register, deel 5, S. Edwards (1819)
Rosa spinosissima var. reversa
|
Botanical Register, deel 11, M. Hart (1825)
Rosa grandiflora
|
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
|
Bilder ur Nordens Flora, deel 2, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)
|
|
Flora Parisiensis, deel 7, P. Bulliard (1776-1781)
|
British entomology, deel 3, J. Curtis (1823-1840)
|
Rosa campestris odorato flore en Rosa campestris cum suo fructu
Rariorum plantarum historia, deel 1, C. Clusius (1601)
|
Flora regni borussici, deel 12, A.G. Dietrich (1844)
|
|
Rosa pimpinellifolia
|
Rosa pimpinellifolia var. flore albo
|
Rosa pimpinellifolia var. alba
|
Rosa lutescens
|
Rosa myriacantha
|
Rosa spinosissima var. picta
The botanical cabinet, deel 7, C. Loddiges, G. Cooke (1827)
|
Rosa hispida
Curtis's Botanical Magazine, deel 38, S.T. Edwards (1813)
|
|
Die Rosen nach der Natur gezeichnet, deel 1, C.G. Rössig, L. von Wangeheim (1802-1820) |
Rosarum monographia, J. Lindley (1820) |
|
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
|
British phaenogamous botany, deel 5: W. Baxter (1834-1843)
|
Rosa praecox spinosa flore albo
Hortus Eystettensis, deel 1, Bessler, Basilius (1620)
|
Vollständige Beschreibung und Abbildung der Sämmtlichen Holzarten, F.L. Krebs (1826)
|
|
Fragmenta botanica, figuris coloratis illustrata, N.J. von Jacquin (1809)
|
Flora rossica, deel 1, P.S. Pallas, K.F. Knappe (1788)
|
|
|
|
