Frysk-Hurdblom en Lytse hurdblom

English-Annual knawel en Scarce Annual Knawel

Français-Gnavelle annuelle en Scléranthe à plusieurs graines

Deutsch-Einjähriger Knäuel en Triften-Knäuel

Synoniemen- Scleranthus annuus var. annuus, Scleranthus polycarpos, Scleranthus alpestris

Familie-Caryophyllaceae (Anjerfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Scleranthus is ontstaan uit het Griekse skleros (hard) en anthos (bloem), vanwege de leerachtige kelkslippen en de harde vrucht. Polycarpos betekent met veel vruchten en annuus is eenjarig.

Ondersoorten-Er komen hier twee ondersoorten voor. Eenjarge hardbloem (Scleranthus annuus subsp. annuus) en Kleine hardbloem (Scleranthus annuus subsp. polycarpos).

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Eenjarig of tweejarig (zelden overblijvend).

Plantvorm-Therofyt of hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Eenjarige hardbloem-Mei t/m oktober.
Kleine hardbloem-Mei t/m augustus.

Afmeting-Eenjarige hardbloem-5-20 cm.
Kleine hardbloem-3-10 cm.

Eenjarige hardbloem

© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	© Willem Braam - verspreidingsatlas.nl

Kleine hardbloem

Rense Haveman - cc by-nc-sa 3.0 nl	Rense Haveman - cc by-nc-sa 3.0 nl
Giacomo Bellone - cc by-nc-nd 4.0	Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0

Wortels-Worteldiepte 10 tot 20 cm.

Eenjarige hardbloem

© Han Beeuwkes - verspreidingsatlas.nl	herbariaunited.org
herbariaunited.org	bisque.cyverse.org - cc by-nc 3.0

Kleine hardbloem

Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0
Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0

Stengels-De stengels zijn vanaf de voet sterk vertakt en grijsgroen tot grijsgeel. De stengelleden zijn meestal langer dan de bladen. Er zijn alleen bloeiende stengels.
Eenjarige hardbloem-De vrij slanke stengels zijn opstijgend of staan rechtop.
Kleine hardbloem-De stevige stengels staan meestal stijf rechtop.

Eenjarige hardbloem

Olivier Pichard - cc by-sa 3.0	Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0
Malcolm Storey - bioimages.org.uk - cc by-nc-sa-2.0 uk	Malcolm Storey - bioimages.org.uk - cc by-nc-sa-2.0 uk

Kleine hardbloem

Giacomo Bellone - cc by-nc-nd 4.0	Giacomo Bellone - cc by-nc-nd 4.0
flora-on.pt - cc by-nc 4.0	Jan Sørensen - cc by 4.0

Bladeren-Er zijn geen steunblaadjes.
Eenjarige hardbloem-De tegenoverstaande, lijnvormige bladen worden tot 1 cm lang.
Kleine hardbloem-De bladen zijn kleiner (tot 0,5 cm) dan die van de andere soorten hardbloem.

Eenjarige hardbloem

Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0	Malcolm Storey - bioimages.org.uk - cc by-nc-sa-2.0 uk
Malcolm Storey - bioimages.org.uk - cc by-nc-sa-2.0 uk	Sipke Gonggrijp - cc by-nc-sa-3.0

Kleine hardbloem

Jan Sørensen - cc by 4.0	flora-on.pt - cc by-nc 4.0
Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0	Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0

Bloemen-Eenjarige hardbloem-Tweeslachtig. De bloeiwijze is wijd en los vertakt met dichte kluwens. De groene bloemen hebben geen kroonbladen. Ze hebben vijf spitse, 3-5 mm lange kelkbladen met smalle (0,1-0,2 mm) vliezige witte randen. Ze zijn drie tot vier keer zo lang als de twee tot vijf meeldraden. De witgerande kelkslippen staan schuin omhoog. De vijf kelkslippen zijn even lang of vaker langer dan de kelkbuis. Het halfonderstandig vruchtbeginsel is vergroeid met de kelkbuis en de meeldraden staan op de bovenrand van die kelkbuis. De schutbladen komen tot voorbij de bloemkluwens.
Kleine hardbloem-Een gedrongen, groene bloeiwijze. De bloemen zijn 2-3,6 mm. De kelkbladen zijn korter tot even lang als de kelkbuis. De kelkslippen staan tijdens de bloei iets uit. Ze hebben een spitse top en een 0,05-0,2 mm brede witte rand.

Eenjarige hardbloem

Der Michels - cc0	© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl
© Grada Menting - verspreidingsatlas.nl	© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl

Kleine hardbloem

Rense Haveman - cc by-nc-sa 3.0 nl	flora-on.pt - cc by-nc 4.0
flora-on.pt - cc by-nc 4.0	flora-on.pt - cc by-nc 4.0

Vruchten en zaden-Eenjarige hardbloem-Een eenzadige dopvrucht of nootje. De vruchtdragende kelk is 3,2-5 mm en met schuin afstaande kelkslippen (aan de top niet naar binnen gebogen). De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Kleine hardbloem-Een vruchtdragende kelk van 2,2-3 mm met rechtopstaande of iets naar elkaar toe gebogen kelkslippen en een spitse top.

Eenjarige hardbloem

Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0	Erik van Dijk - cc by-nc-nd 3.0
Peter Meininger - cc by-nc-sa-3.0	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Kleine hardbloem

Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0	Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0
Franco Caldararo - cc by-nc-nd 4.0	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Eenjarige hardbloem-Zonnige, open plaatsen (pionier) op droge, voedselarme tot meestal matig voedselrijke, omgewerkte, kalkarme, zure grond (grof zand en kiezelige grond).
Kleine hardbloem-Zonnige, open plaatsen op droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke, kalkarme grond (zand en kiezelige grond).

Groeiplaatsen-Eenjarige hardbloem-Akkers, spoorwegterreinen, enigszins ruderale plaatsen, open, zandige plekjes in bermen, langs fietspaden en zandwegen en weilanden (kapotgetrapte of kapotgereden plaatsen).
Kleine hardbloem-Open plaatsen op zand en akkers.

Verspreiding

Wereld-Eenjarige hardbloem-Oorspronkelijk uit Europa en Noord-Afrika (Atlasgebergte en Ethiopië).

Kleine hardbloem-Oorspronkelijk uit Europa. Het verspreidingsgebied is niet volledig bekend.

Nederland-Eenjarige hardbloem-Inheems. Vrij algemeen.

Kleine hardbloem. Inheems-Zeldzaam.

Vlaanderen-Eenjarige hardbloem-Inheems. Vrij algemeen.

Kleine hardbloem. Inheems-Zeldzaam.

Wallonië-Eenjarige hardbloem-Archeofyt. Vrij zeldzaam.
Kleine hardbloem-Zeer zeldzaam in het Maasgebied en de Ardennen.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl