Wilde planten in Nederland en België
|
|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
Geel walstro - Galium verum en Geelwit walstro - Galium x pomeranicum
Frysk-Giel slyt en Gielwyt slyt
English-Lady's Bedstraw and Hybrid Bedstraw
Français-Gaillet jaune et Gaillet de Poméranie
Deutsch-Echtes Labkraut undWeißgelbes Bastard-Labkraut
Synoniemen-Echt walstro, Galium pomeranicum
Familie-Rubiaceae (Sterbladigenfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Walstro komt van wiegstro (wal is wieg). Walstrosoorten werden vroeger gebruikt (als stro) in wiegen. Galium komt van het Griekse gala (melk). Vroeger werden deze planten gebruikt om melk te stremmen (kaasbereiding). Verum betekent het ware stremselkruid. Pomeranicum betekent uit Pommeren, de landstreek in het grensgebied van Noord-Duitsland en Noord-Polen.
Ondersoorten-Er worden soms twee ondersoorten van Geel walstro onderscheiden, maar mogelijk worden de verschillen slechts bepaald door de groeiplaats. Groot geel walstro (Galium verum subsp. verum) en Duinwalstro (Galium verum subsp. maritimum).
Kruising-Geelwit walstro (Galium x pomeranicum) is waarschijnlijk de bastaard van Geel walstro en Glad walstro. De plant komt met name vrij algemeen voor daar waar beide soorten naast elkaar voorkomen.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm- Hemikryptofyt.
Hoofdbloei-Juni t/m november.
Afmeting-15-120 cm.
Geel walstro
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 © Willem Braam - verspreidingsatlas.nl |
|
Wortels-Een wortelstok met vaak ondergrondse uitlopers.
Geel walstro
|
|
|
|
|
|
Geelwit walstro
|
|
|
|
|
|
Stengels-Geel walstro-De over andere planten liggende tot rechtopstaande, ronde stengels zijn kort behaard en hebben vier zwakke ribben.
Geelwit walstro-De rondachtige tot vierkantige stengels zijn vaak iets kortharig.
Geel walstro
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bladeren-Geel walstro-De glanzende, donkergroene en lijnvormige bladen groeien in kransen van zes tot twaalf. Ze hebben een omgerolde rand (tot ongeveer de middennerf), aan de top een stekelpuntje en zijn aan de onderkant witviltig behaard. Ze zijn ongeveer 1 mm breed en hebben maar één nerf.
Geelwit walstro-Meestal zijn de behaarde blaadjes lijnvormig. De randen zijn min of meer naar beneden omgerold. Ze worden bij het drogen niet zwart.
Geel walstro
|
|
|
|
|
|
Geelwit walstro
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Geel walstro-Tweeslachtig. De geurende, heldergele bloemen vormen een lange, smalle, dichte, rijkbloemige en eivormige pluim. De 2-4 mm grote bloemen zijn vierdelig met vier spitse kroonslippen. Het onderstandig vruchtbeginsel is tweehokkig.
Geelwit walstro-De bloemen zijn lichtgeel tot geelwit. De bloeiwijze is minder behaard dan die van Geel walstro.
Geel walstro
|
|
|
|
|
|
Geelwit walstro
 © Willem Braam - verspreidingsatlas.nl |
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een splitvrucht. De zwarte, 1½ mm grote dopvruchten zijn kaal en al of niet rimpelig. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
Geelwit walstro-Er zijn maar zelden goed ontwikkelde zaden.
|
|
|
|
|
|
Bodem-Geel walstro-Zonnige, open tot grazige plaatsen op droge, zelden zeer vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, neutrale (zwak zure tot basische) grond (zand, leem, zavel, rivierklei en mergel).
Geelwit walstro-Zonnige plaatsen op matig droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke grond (zand en zavel).
Groeiplaatsen-Geel walstro-Schraal grasland, hooiweiden op rivierklei, bermen, spoorbermen, spoorwegterreinen, zandige dijken, duinvalleien, duingrasland, regelmatig belopen veldjes bij zeedorpen, duinhellingen, hoge oeverwallen, zandduintjes langs de rivieren en het IJsselmeer, kalkhellingen en houtwallen.
Geelwit walstro-Rriviergrasland, bermen en duinen.
Verspreiding
Wereld-Geel walstro-Gematigde en koelere streken op het noordelijk halfrond.
Geelwit walstro-Gematigde en koelere streken op het noordelijk halfrond. De precieze verspreiding is echter nog onvoldoende bekend.
Nederland-Geel walstro-Inheems. Vrij algemeen.
Geelwit walstro-Zeldzaam.
Vlaanderen-Geel walstro-Inheems. Vrij algemeen.
Geelwit walstro-Inheems. Zeer zeldzaam.
Wallonië-Geel walstro-Inheems. Vrij algemeen.
Geelwit walstro-Niet in Wallonië.
Toepassingen
Vroeger was Geel walstro in gebruik om de melk te stremmen. de kaasstof eruit af te scheiden. Ook werd de plant gebruikt als vulling voor matrassen. Na het vallen van de avond geuren de bloemen naar honing. De gemaaide en gedroogde plant ruikt naar hooi. Vroeger werd het vanwege de prettige geur gebruikt om beddengoed te parfumeren. Volgens de legende lag Maria op een bed van walstro bij de geboorte van Christus en dit leidde tot de overtuiging dat walstro een gunstige invloed had op bevallingen. Een takje van de plant, meegedragen in de schoenen, beschermde jonge moeders. Vermoeide reizigers konden hun pijnlijke voeten in een aftreksel van walstro laten bijkomen. Walstro werd soms gebruikt om inwendige en neusbloedingen te voorkomen.
2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
