|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
|
Gele morgenster, Oosterse morgenster en Kleine morgenster - Tragopogon pratensis |
Frysk-Giele moarnstjer, Gouden moarnstjer en Lytse moarnstjer
English-Goat's-beard, Oriental Salsify and Meadow Salsify
Français-Salsifis des prés, Salsifis d'Orient et Petit Salsifis
Deutsch- Wiesen-Bocksbart, Östlicher Wiesen-Bocksbart und Kleiner Bocksbart
Synoniemen-Boksbaard, Tragopogon orientalis
Familie-Asteraceae (Composietenfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Morgenster heeft te maken met de stervormige bloem, die alleen 's ochtends is geopend. Tragopogon komt van het Griekse tragos (bok) en pogon (baard), dus boksbaard, hetgeen slaat op het grofharige vruchtpluis. Pratensis betekent in weiden groeiend en orientalis is oostelijk of oosters.
Ondersoorten-Er komen bij ons drie ondersoorten voor. Gele morgenster (Tragopogon pratensis subsp. pratensis), Oosterse morgenster (Tragopogon pratensis subsp. orientalis) en Kleine morgenster (Tragopogon pratensis subsp. minor).
Kruising-Paarse morgenster kan een kruising vormen met Gele morgenster (Tragopogon x mirabilis).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Tweejarig of meerjarig.
Plantvorm-Hemikryptofyt.
Hoofdbloei-Mei t/m juli.
Afmeting-20-90 cm.
Gele morgenster
|
|
|
|
|
|
Oosterse morgenster
Kleine morgenster
|
|
|
Wortels-Een penwortel.
|
|
|
|
|
|
Stengels-De rechtopstaande stengels zijn niet of weinig vertakt en meestal kaal en bevatten wit melksap. Onder de bloemhoofdjes zijn ze niet of nauwelijks verdikt.
Gele morgenster
|
|
|
|
|
|
Oosterse morgenster
|
| |
|
|
Kleine morgenster
|
| |
|
|
|
Bladeren-Eerst wordt er een rozet gevormd. De verspreidstaande, smal langwerpige tot lijnvormige bladen zijn lang toegespitst en hebben een gave rand.
Gele morgenster
|
|
|
|
|
|
Oosterse morgenster
|
| |
|
|
|
Kleine morgenster
|
| |
|
|
|
Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen zijn alleen 's ochtends geopend en sluiten al weer tegen de middag (vandaar de naam morgenster). De gele bloemen zijn 3-7 cm. Er zijn alleen lintbloemen. Het vruchtbeginsel is bovenstandig met stijl en twee stempels. De stijlen zijn geel. De meestal acht tot tien omwindselbladen kunnen korter of langer zijn dan de bloemen.
Gele morgenster-De lintbloemen zijn geel of lichtgeel. Ze zijn ongeveer even lang als de omwindselbladen. De omwindselbladen zijn lichtgroen of witachtig gerand. De helmknoppen zijn geel met een zwartpaarse top.
Oosterse morgenster-De alleenstaande bloemhoofdjes worden 5 cm of soms nog groter. De lintbloemen zijn goudgeel of iets oranjegeel. De lintbloemen zijn ongeveer dubbel zo lang als de binnenste omwindselbladen. Er zijn geen buisbloemen. De gele helmknoppen hebben een bruinpaarse streep. De omwindselbladen zijn aan de voet met elkaar vergroeid. Tijdens de bloei staan ze horizontaal af.
Kleine morgenster-De lintbloemen zijn ongeveer half zo lang als de meestal rood getinte omwindselbladen. De helmknoppen zijn geheel geel of bruinachtig.
Gele morgenster
|
|
|
|
|
|
Oosterse morgenster
|
|
|
Kleine morgenster
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-De zaden zijn gesnaveld, met gesteeld vruchtpluis van veervormige (in paren tegenoverstaande) haren, die in elkaar grijpen. De buitenste nootjes zijn (inclusief de snavel) 1-2,5 cm. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Gele morgenster-De nootjes (zonder de snavel) zijn 1,2-2 cm.
Oosterse morgenster-De snavel van het nootje is duidelijk korter dan het nootje.
Kleine morgenster-Het nootje (zonder de snavel) is 1-1,2 cm .
Gele morgenster
|
|
|
|
|
|
|
©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl | |
Oosterse morgenster
|
|
|
|
Dominique Remaud - tela-botanica.org - cc by-sa-2.0 fr |
©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl |
Kleine morgenster
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem-Gele morgenster-Zonnige, iets open tot grazige plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke, humushoudende, al of niet kalkhoudende grond.
Oosterse morgenster-Zonnige, iets open tot grazige plaatsen op vochtige, voedselrijke, humushoudende, kalkhoudende grond.
Kleine morgenster-Zonnige, iets open plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke grazige grond.
Groeiplaatsen-Gele morgenster-Bermen, ruige grazige plaatsen, licht ruderaal grasland, vochtig bemest grasland, hoge delen van uiterwaarden, hooiland, rivierdijken, langs spoorwegen, enigszins ruderale plaatsen in de duinen, plantsoenen en omgewerkte grond.
Oosterse morgenster-Rivierdijken, bermen in het rivierengebied, hoge delen van uiterwaarden, vochtig bemest grasland en hooiland.
Kleine morgenster-Bermen en grasland.
Verspreiding
Wereld-Gele morgenster-Europa.
Oosterse morgenster-Europa.
Kleine morgenster-Europa.
Nederland-Gele morgenster-Inheems. Algemeen.
Oosterse morgenster-Inheems. Zeldzaam.
Kleine morgenster-Inheems. Zeldzaam.
Vlaanderen-Gele morgenster-Inheems. Vrij algemeen.
Oosterse morgenster-Niet ingeburgerd. Zeer zeldzaam.
Kleine morgenster-Inheems. Vrij algemeen.
Wallonië-Gele morgenster-Inheems. Vrij algemeen.
Oosterse morgenster-Niet ingeburgerd. Zeer zeldzaam.
Kleine morgenster-Inheems. Vrij algemeen.
2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl