Wilde planten in Nederland en België | ||
Gevlekte dovenetel (Gestreepte dovenetel) - Lamium maculatum
Frysk: Bûnte nettel, Streke sûchnettel
English: Spotted Deadnettle, Variegated Spotted Nettle
Français: Lamier tacheté
Deutsch: Gefleckte Taubnessel
Synoniemen:
Familie: Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Naamgeving (Etymologie): Dovenetel heeft te maken met de bladen, die lijken op die van de brandnetel, maar zijn niet bezet met brandharen. Lamium is afgeleid van het Griekse woord lamos (muil of keelgat) en heeft betrekking op de muilvormige bloemkroon. Maculatum betekent gevlekt. Variegatum betekent bont gekleurd.
Variëteit: Gestreepte dovenetel (Lamium maculatum ‘Variegatum’) is een varieteit van Gevlekte dovenetel.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Hemikryptofyt.
Bloeimaanden: April, mei, juni, juli, augustus, september, oktober, november.
Afmeting: Gevlekte dovenetel: 30-60 cm.
Gestreepte dovenetel: 20-50 cm.
|
|
|
|
Gestreepte dovenetel
|
|
|
|
Wortels: Wortelende bovengrondse uitlopers.
|
|
|
|
Stengels: De holle, rechtopstaande of kruipende stengels zijn vierkantig. Er zijn alleen bovengrondse uitlopers. Vaak worden er grote matten gevormd.
|
|
|
|
Gestreepte dovenetel
|
|
|
|
Bladeren: Gevlekte dovenetel: De in de winter groen blijvende, tegenoverstaande bladeren zijn gesteeld, driehoekig-eirond, met groffe tanden en een spits toelopende top. In het midden zie je vaak een witte vlek (met met een witte streep midden op het blad is de Gestreepte dovenetel).
Gestreepte dovenetel: De wintergroene bladeren zijn gesteeld, driehoekig-eirond, met groffe tanden en met in het midden een witte streep.
|
|
|
|
Gestreepte dovenetel
| |
| ![]() John Breugelmans - verspreidingsatlas.nl |
Bloemen: Tweeslachtig. De paarsrode of soms witte, roze of vleeskleurige bloemen zijn 2-3½ cm. De onderlip is donker gevlekt en hartvormig met tandvormige zijslippen. De haarring in de gebogen kroonbuis loopt overdwars. De kelk is korter dan de kroonbuis. De kelktanden zijn duidelijk korter dan die van Witte dovenetel en Gele dovenetel. De helmknoppen zijn paarsbruin met oranje stuifmeel. Het bovenstandig vruchtbeginsel is vierhokkig.
|
|
|
|
Gestreepte dovenetel
| ![]() Hans Adema - verspreidingsatlas.nl |
|
|
Vruchten: Een splitvrucht. Het vruchtbeginsel ontwikkelt vier nootjes met een mierenbroodje (dat is een oliehoudend aanhangsel waar mieren dol op zijn. Zij verslepen de zaden en zorgen zo voor de verspreiding). Tweezaadlobbig.
|
|
|
Gestreepte dovenetel
|
|
Biotoop
Bodem: Gevlekte dovenetel: Half tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselrijke, humeuze, vaak kalkhoudende grond (slibrijk zand, löss, leem en zandige rivierklei).
Gestreepte dovenetel: Meestal licht beschadwde plaatsen op vochtige, voedselrijke en vaak omgewerkte grond.
Groeiplaatsen: Gevlekte dovenetel: Bossen (loofbossen, populierplantages en grienden), bosranden, houtwallen, heggen, struwelen, hakhout, in knotwilgen, dijken, ruigten, waterkanten (rivieroevers), plantsoenen, parken, bermen en ruige grazige
plaatsen.
Gestreepte dovenetel: Bossen (lichte loofbossen), struwelen, bermen en waterkanten. Vaak verwilderd uit tuinen.
Verspreiding
Wereld: Zuidwest-Azië, Zuid- en Oost- en Midden-Europa. Van Noord-Portugal en Zuid-Italië tot Midden-Rusland en de Kaukasus. Noordwestelijk tot in Nederland. Ingeburgerd in Noord-Amerika.
Nederland: Gevlekte dovenetel: Vrij algemeen in Zuid-Limburg, bij Nijmegen en plaatselijk langs de rivieren, westelijk tot de Oude Maas, noordelijk tot bij Zalk. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Gestreepte dovenetel: Vrij algemeen. Gestreepte dovenetel wordt veel gekweekt en is via tuinafval verwilderd. Ingeburgerd tussen 1950 en 1974.
Vlaanderen: Gevlekte dovenetel: Vrij algemeen.
Gestreepte dovenetel: Vrij algemeen.
Wallonië: Gevlekte dovenetel: Vrij algemeen. Het meest in de Maasvallei en Lotharingen.
Gestreepte dovenetel: Zeldzaam.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL