Naamgeving (Etymologie): De naam vlier komt van het onrustig heen en weer fladderen van de bladeren in de wind. Sambucus komt van sambux (een rode verfstof), naar het rode sap van de vruchten. Nigra betekent wart, naar de zwarte vruchten.
Cultuurvorm: Peterselievlier (Sambucus nigra 'Laciniata') is een cultuurvorm met geveerde en veerdelige deelblaadjes, die zich ook in het wild heeft gevestigd.
Bladeren: De tegenoverstaande, dofgroene bladeren zijn geveerd met drie tot zeven langwerpig-eironde, 5-10 cm lange, fijn getande blaadjes. Als je de bladeren wrijft ruik je een sterke geur.
Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen vormen samen vlakke schermvormige pluimen van 10-24 cm, aan het eind van lange takken. Ze zijn wit, geurend, stervormig en hebben vijf kroonbladen, vijf kelkbladen, eveneens vijf meeldraden en twee stijlen. De helmknoppen zijn geel. Het vruchtbeginsel is onderstandig.
Vruchten: Een steenvrucht. De bessen zijn eerst rood, maar worden later zwart. Het sap is paarsrood en zuur van smaak. Elke bes bevat twee tot drie vrij platte zaden. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Bodem: Zonnige tot half beschaduwde plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke tot zeer voedselijke, met name stikstofrijke, vaak kalkhoudende en omgewerkte grond (allerlei grondsoorten).
Groeiplaatsen: Heggen, struwelen (o.a. jeneverbesstruweel), kapvlakten, bossen (lichte loofbossen, wilgenbossen, populierplantages), aanspoelselgordels langs de kust, drooggevallen
platen,
zeeduinen, oude muren, ruïnes, stortplaatsen, braakliggende grond en waterkanten (o.a. rivieroevers).
Verspreiding
Wereld: Gewone vlier: In Europa, vanaf het Middellandse-Zeegebied noordelijk tot in Zuid-Scandinavië en de Oekraïne, oostelijk tot in de Kaukasus. Ook in Noord-Afrika. Ingeburgerd in Noord-, Midden en Zuid-Amerika, Nieuw-Zeeland en het zuiden van Australië. Peterselievlier: West-Europa.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Flora Batava, deel 6, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1832)
Afbeeldingen der artseny-gewassen met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen, deel 5, Johann Carl Krauss (1800)
Cruijdeboek, deel 6, Rembert Dodoens. Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe (1554)
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)
Botanischer Bilderatlas nach De Candolle's Natürlichem Pflanzensystem, Carl Hoffmann (1884)
Unsere Waldbäume, Sträucher und Zwergholzgewächse, L. Klein (1910)
Icones plantarum medico-oeconomico-technologicarum, deel 2, F.B. Vietz (1804)
Atlas der officinellen Pflanzen, deel 1, O.C. Berg, C.F. Schmidt (1891-1893)
Botanische Wandtafeln, A. Peter (1901)
New Kreüterbuch, L. Fuchs (1543)
Bilder ur Nordens
Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)
Herbarium Blackwellianum, deel 2, E. Blackwell (1754)
A curious herbal, deel 1, E. Blackwell (1737)
Flora Parisiensis, deel 2, P. Bulliard (1776-1781)
La flore et la pomone francaises, deel 6, J.H. Jaume Saint-Hilaire (1833)
Atlas des plantes de France, deel 2, Amédée Masclef (1890)
Icones plantarum sponte nascentium in episcopatu Monasteriensi, deel 1, F. Wernekinck (1798)
Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
Kräuterbuch, Unsere Heilpflanzen in Wort und Bild, Friedrich Losch (1914)
Medizinal Pflanzen, deel 1, F.E. Köhler, W. Müller (1887)
Vollständige Beschreibung und Abbildung der Sämmtlichen Holzarten, F.L. Krebs (1826)
Die officinellen Pflanzen der Pharmacopoea Germanica, F.G. Kohl (1891-1895)
Plantarum indigenarum et exoticarum Icones ad vivum coloratae, deel 1 (1788)
New Kreüterbuch, P.A. Mattioli (1563)
Svensk botanik, deel 1, J.W. Palmstruch e.a. (1803)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 4, J.E. Sowerby (1865)
Flora homoeopathica, deel 2, E. Hamilton (1853)
Medical Botany, deel 4, W. Woodville, W.J. Hooker, G. Spratt (1832)
British entomology, deel 2, J. Curtis (1823-1840)
Traité des arbres et arbustes, Nouvelle édition, deel 1, H.L. Duhamel du Monceau, P.J. Redouté (1800-1803)
Flore médicale, deel 6, F.P. Chaumeton (1832)
Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)
Gewone vlier
Gewone vlier
