Gifsumak - Rhus radicans

Frysk-Gifsumak

English-Poison Ivy

Français-Sumac grimpant

Deutsch-Kletternder Giftsumak

Synoniemen-Toxicodendron radicans, Rhus toxicodendron

Familie-Anacardiaceae (Pruikenboomfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Sumak is afkomstig van het Arabische summaq dat. met rode verfstof betekent. Rhus is afgeleid van het Griekse rheo (stromen of vloeien) of van het eveneens Griekse rhous (een boom met veel looistof in bladeren en twijgen). Radicans komt van Radix (wortelende stam), dus wortelend aan de basis. Ook de takken kunnen wortelen.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Fanerofyt.

Hoofdbloei-Mei en juni.

Afmeting-0,6-2,5, soms klimmend tot 20 meter.

Wortels-Uit de wortelstokken kunnen nieuwe stengels opschieten.

Stengels (takken). De groene of roodachtige stengels kunnen op de grond liggen en gaan dan wortelen op de knopen, maar ze kunnen ook klimmen. Ze zijn kaal, met knobbelige puntjes en zonder ranken. Ze kunnen kruidachtig of houtig zijn en tot 15 cm dik worden.

Bladeren-In de lente zijn de bladeren rood en glanzend. De lang gesteelde bladen zijn drietallig en oneven geveerd. De 5-15 cm lange deelblaadjes, met enkele ondiepe lobben, zijn in omtrek meestal eirond. Het topblaadje heeft een duidelijk langere steel dan de andere twee. De bladstelen zijn halfcirkelvormig. De bovenkant van het blaadje is glad en de onderkant donzig. De randen van de blaadjes kunnen glad, gelobd of gekarteld zijn.

Bloemen-Tweeslachtig. De gesteelde, 3 mm lange bloemen groeien in kleine, losse pluimen. Ze zijn groen (groenachtig wit) en vaak paarsrood geaderd. De pluim staat in een bladoksel van een nieuw lot. De bloemen hebben vijf kroonbladen en vijf meeldraden.

Vruchten en zaden-De vrucht is een 3-6 mm grote, ronde, droge, vaalwitte tot groenige, giftige steenvrucht met een hard zaadje. Waarschijnlijk breidt de soort zich bij ons echter alleen vegetatief voort, ondanks dat de zaden wel kiemkrachtig kunnen zijn. Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem-Zonnige of half beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselrijke grond.

Groeiplaatsen-Houtwallen.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit Midden- en Noord-Amerika (tot in Zuid-Canada).

Nederland-Min of meer ingeburgerd tussen 1900 en 1924. Zeer zeldzaam. Omstreeks 1920 zijn er ter versteviging van een dam bij Hemelum in Fryslân enkele stekjes van Gifsumak aangeplant. Op deze plaats komt de plant nog steeds veel voor.

Vlaanderen-Niet in Vlaanderen.

Wallonië-Niet in Wallonië.

Toepassingen

Gifsumak wordt soms gekweekt in tuinen. Het sap is uiterst scherp en kan bij het afplukken een ernstige allergische huiduitslag veroorzaken.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl