Naamgeving (Etymologie): De naam ereprijs is mogelijk afkomstig van de Vlaamse botanist Dodoens, die de planten eer ende prijs oft loff gaf vanwege hun geneeskrachtige eigenschappen. Er zijn echter nog een tweetal verklaringen in omloop. Ereprijs zou zijn naam te danken hebben aan het feit dat in de Middeleeuwen winnaars van grote toernooien een krans kregen van deze bloemen. Een derde verklaring is dat een Frankische koning vele jaren aan huiduitslag
leed en daarvoor,
na goede raad van een jager, dit plantje gebruikte en genas van de huiduitslag. Toen gaf hij het plantje de naam ereprijs. Veronica is genoemd naar de heilige Veronica. Veronica zou in een zweetdoek de afdruk gekregen hebben van het aangezicht van Christus. Sommigen menen in de bloem een weergave te zien van die afdruk. Polita betekent gepolijst of glad.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Eenjarig.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen:
Therofyt.
Hoofdbloei: April, mei, juni, juli, augustus, september, oktober.
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0
Bloemen: Tweeslachtig. De 5-8 mm grote bloemen zijn donkerblauw of ze hebben een witte onderste slip, soms zijn ze helemaal wit. De zwak behaarde kelkslippen zijn breed eirond, spits tot toegespitst en bedekken elkaar met de randen onder de vrucht. De stijl is ongeveer 1½ mm en komt meestal ver buiten de insnijding van de vrucht uit.
Vruchten: Een doosvrucht. De omgekeerd hartvormige vruchten zijn iets meer breed dan hoog. Ze hebben een vrij scherpe insnijding en zijn begroeid met verspreide klierharen en vele korte haartjes. De stijl steekt meestal duidelijk uit. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Bodem: Zonnige, soms halfbeschaduwde, open plaatsen (pionier) op vochtige, voedselrijke tot zeer voedselrijke, stikstofrijke en vaak ook kalkrijke grond (vooral op klei).
Groeiplaatsen: Akkers, tuinen (moestuinen), omgewerkte bermen, braakliggende grond en langs spoorwegen (spoorwegterreinen).
Verspreiding
Wereld: Oorspronkelijk
uit Zuidwest-Azië. Nu in alle gematigde en warmere streken van het noordelijk halfrond en in Argentinië.
Nederland: Zeldzaam in het rivierengebied, Zuid-Limburg, Zeeland en het noordelijk zeekleigebied. Elders zeer zeldzaam. Niet in Drenthe en op de Waddeneilanden.
Vlaanderen: Zeldzaam. Het meest in het zuiden van Haspengouw.
Wallonië: Zeldzaam.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om
te vergroten).
Flora Batava, deel 16, Jan Kops en F.W. van Eeden (1881)
Deutschlands Flora in Abbildungen,
Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)
Iconographia botanica seu plantae criticae, H.G.L. Reichenbach (1823-1832)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 6, J.E. Sowerby (1866)
