Wilde planten in Nederland en België

Grote brunel - Prunella grandiflora

Frysk: Grut bijekuorke

English: Large Selfheal

Français: Brunelle à grandes fleurs

Deutsch: Großblütige Braunelle

Synoniemen: Brunella grandiflora

Familie: Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Brunella was de vroegere Latijnse naam van de plant. Brunella heeft te maken met het feit dat het bloemhoofdje opvallend bruine schut- en kelkblaadjes heeft. Brunella is later verandert in Prunella. Sommigen denken echter dat Prunella is afgeleid van Prunus (pruim), vanwege de overeenkomst van de bladen met die van Prunus spinosa. Grandiflora betekent met grote bloemen.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Overblijvend.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Bloeimaanden: Juni, juli, augustus, september en oktober.

Afmeting: 10-40 cm.


© Joop Verburg - verspreidingsatlas.nl


Isidre blanc - CC BY-SA 4.0


Kenpei - CC BY 3.0


Meneerke bloem - CC BY-SA 3.0

Wortels


bisque.iplantcollaborative.org - CC BY-NC 3.0


europeana.eu - CC BY-SA 3.0


europeana.eu - CC BY-SA 3.0


europeana.eu - CC BY-SA 3.0

Stengels: De rechtopstaande of opstijgende stengels zijn verpreid behaard. Polvormend.


Stefan.lefnaer - CC BY-SA 3.0


Victor M. Vicente Selvas - CC BY-SA 3.0


Bernd Haynold - CC BY-SA 3.0


Bernd Haynold - CC BY-SA 3.0

Bladeren: De gesteelde, verspreid behaarde bladen zijn langwerpig-eirond en worden 2-6 cm lang. Ze hebben een gave rand of zijn zwak getand. Het bovenste bladpaar is duidelijk gescheiden van de onderste bloemen (de schijnkrans).


Boris Gaberšcek - CC BY 2.5 si


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0


Benjamin Zwittnig - CC BY 2.5 si


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen vormen schijnkransen. Ze zijn diep violetblauw en worden 2-3 cm. Ze hebben een witachtige gebogen kroonbuis en de kelktanden zijn genaald.


© Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl


Kenpei - CC BY 3.0


Jeffdelonge - CC BY-SA 3.0


Tuxyso - CC BY-SA 3.0

Vruchten: Een splitvrucht. Tweezaadlobbig.


Chmee2 - CC BY-SA 3.0


Chmee2 - CC BY-SA 3.0


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0

Biotoop

Bodem: Zonnige, soms licht beschaduwde plaatsen op droge, kalkrijke grond.

Groeiplaatsen: Grasland (kalkgrasland), bosranden en bossen (lichte bossen).

Verspreiding

Wereld: West-Azië en Oost- en Midden-Europa. Noordelijk tot in Zuid-Zweden, zuidelijk tot Noordoost-Spanje, de Povlakte, Bulgarije en vroeger noordwestelijk tot in België.

Nederland: Zeldzaam. Niet ingeburgerd.

Vlaanderen: Zeer zeldzaam Niet ingeburgerd.
Wallonië: Zeer zeldzaam in het Belgisch-Franse grensgebied van de zuidelijke Ardennen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).


Flora regni borussici, deel 2, A.G. Dietrich (1834)


Genera plantarum florae germanicae, Conspectus, deel 5, T.F.L. Nees von Esenbeck (1845)


Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)


Florae Austriaceae, deel 4, N.J. von Jacquin (1776)


Introductio generalis in rem herbariam, deel 2, A.Q. Rivinus (1690-1777)


Hortus Eystettensis, deel 3, Bessler, Basilius (1620)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL