Grote ereprijs - Veronica persica

Frysk: Grut blaublomke

English: Common field-speedwell

Français: Véronique de Perse

Deutsch: Persischer Ehrenpreis

Synoniemen:

Familie: Plantaginaceae (Weegbreefamilie)

Naamgeving (Etymologie): De naam ereprijs is mogelijk afkomstig van de Vlaamse botanist Dodoens, die de planten eer ende prijs oft loff gaf vanwege hun geneeskrachtige eigenschappen. Er zijn echter nog een tweetal verklaringen in omloop. Ereprijs zou zijn naam te danken hebben aan het feit dat in de Middeleeuwen winnaars van grote toernooien een krans kregen van deze bloemen. Een derde verklaring is dat een Frankische koning vele jaren aan huiduitslag leed en daarvoor, na goede raad van een jager, dit plantje gebruikte en genas van de huiduitslag. Toen gaf hij het plantje de naam ereprijs. Veronica is genoemd naar de heilige Veronica. Veronica zou in een zweetdoek de afdruk gekregen hebben van het aangezicht van Christus. Sommigen menen in de bloem een weergave te zien van die afdruk. Persica is de Latijnse naam voor de perzik, omdat deze uit Perzië (Iran) was ingevoerd.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Eenjarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Therofyt.

Hoofdbloei: April t/m november.

Afmeting: 15-30 cm.

Wortels: Worteldiepte tot 20 cm.

Stengels: De liggende tot min of meer opstijgende, behaarde stengels hebben aan de basis vaak bijwortels. Sommige stengels kunnen op enkele knopen wortelen. Ook losgeraakte stengeldelen kunnen weer wortels vormen.

Bladeren: De bladsteel is 0,3-0,8 cm lang. De 1-3 cm lange blaadjes zijn onderaan tegenoverstaand, maar bovenaan staan ze verspreid. De driehoekig-eironde blaadjes zijn grof getand en kort gesteeld. De lichtgroene stengelbladen worden naar boven toe nauwelijks kleiner. Ze zijn aan beide kanten behaard.

Bloemen: Tweeslachtig. De alleenstaande, grote bloemen groeien op lange, dunne stelen in de bladoksel. Ze komen vrij ver buiten de bladen uit. De viertallige bloemen zijn blauw en in het midden wit, de onderste kroonbladen zijn lichter van kleur. Ze worden 0,8-1,2 cm. De kroonbuis is kort. De kelkbladen zijn 5-7 mm lang. De vier kelkslippen zijn langwerpig-eirond. Er zijn twee opzij stekende meeldraden. Het vruchtbeginsel is bovenstandig. De stijl met stempel is 2-3 mm lang.

Vruchten en zaden: De tweelobbige doosvruchten zijn 4-6 mm lang en 0,8-1 cm breed en zijn bezet met enkele verspreide klierharen. De vier kelklobben zijn langer dan de vrucht. De platte zaden zijn ongeveer 2 bij 1,5 mm en hebben een iets gekartelde rand. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Steve Hurst - @ USDA-NRCS PLANTS Database	Hugowolf - cc BY 2.5
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem: Zonnige, open plaatsen (pionier) op vochtige tot matig droge, voedselrijke tot zeer voedselrijke, meestal kalkhoudende grond (vooral op klei, ook wel op leem of zavel).

Groeiplaatsen: Akkers (vooral hakvruchten, maar ook wel tussen graan en braakliggende akkers), wijngaarden, moestuinen, bij mesthopen, omgewerkte bermen, braakliggende grond, dijken, waterkanten (slootkanten) en langs spoorwegen (spoorwegterreinen).

Verspreiding

Wereld: Oorspronkelijk uit Zuid- en West-Aziatische berggebieden.

Nederland: Algemeen. Ingeburgerd in de 19de eeuw (sinds 1843).

Vlaanderen: Ingeburgerd (sinds 1824) Algemeen.

Wallonië: Ingeburgerd. Vrij algemeen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

2001-2022 K.M. Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl