Naamgeving (Etymologie): Kaardebol komt van het Middeleeuwse gebruik wollenlaken te ruwen. Hiertoe werden een aantal van deze kaardebollen in een kruisvormige, houten houder bevestigd. Dipsacus komt van het Griekse dipsao (ik heb dorst), hetgeen slaat op het verzamelen van regenwater in de bekkens, die door de stengelbladen gevormd worden. Fullonum betekent van de wolkammers.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Stengels: De forse, rechtopstaande en kantige stengels zijn naar boven toe vertakt en met driehoekig-priemvormige stekels op de
ribben. Ze eindigen in de bloeiwijze.
Bladeren: De bladeren vormen eerst een rozet. Op onderkant van de middennerf zitten driehoekig-priemvormige stekels. De tegenoverstaande bladeren zijn langwerpig en grof, ongelijk gekarteld of getand, maar soms hebben een gave rand. Elk paar is om de stengel samengegroeid. In de aldus gevormde "kom" blijft regenwater achter.
Bloemen: Tweeslachtig. De grote bloemhoofdjes (3-9 cm) zijn stijf en stekelig. Aan de voet van het hoofdje zit een stekelig omwindsel. De bloemen zijn licht blauw-paars en hebben lange gebogen, stekende schutbladen en borstelvormige stroschubben, die langer zijn dan de bloem. Halverwege het bloemhoofdje beginnen de bloemen in een ring te bloeien. Vervolgens gaan de bloemen daaronder en daarboven bloeien. De vier meeldraden steken ver uit de kroon.
Bodem: Zonnige, open plaatsen op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, humushoudende, basische en meestal kalkhoudende grond (klei en mergel, ook wel op stenige plaatsen en zand).
Groeiplaatsen:
Dijken (rivieren en kanalen), ruigten (kalkrijke ruigten), pioniervegetaties, braakliggende grond, bermen (verstoorde plaatsen), langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen),
haventerreinen, industrieterreinen,
plantsoenen, afgravingen (zandgroeven) en kapvlakten.
Verspreiding
Wereld: Zuid-, West- en Midden-Europa, Zuidwest-Azië, Noordwest-Afrika en Noord-Amerika. Elders soms ingeburgerd.
Nederland: Plaatselijk vrij algemeen in Zuid-Limburg, het rivierengebied en in Zeeland. Elders vrij zeldzaam tot zeldzaam.
