|
Wilde planten in Nederland en België |
|
Hondsdraf - Glechoma hederacea
Frysk-Tongerblom
English-Ground-ivy
Français-Lierre terrestre
Deutsch-Gundermann
Synoniemen
Familie-Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Er zijn een aantal verklaringen voor de Nederlandse naam in omloop.
1. In het Middel-Nederlands heette de plant Gondrave. Gond betekende zweer, etter of gezwel. Rave komt overeen met Reve en betekent rank. Dit plantje werd gebruikt tegen allerlei huidaandoeningen en had lange uitlopers over de grond. In de Middeleeuwen heette deze plant wondrav. Dit werd later wondrank. De plant was vroeger een middel om wonden mee te behandelen en het hielp tegen zweren, jeuken en zwellingen.
2. De naam zou afstammen van het Gotische woord Gunderaba wat ook weer wondrank betekent.
3. Een andere verklaring is dat de plant haar naam dankt aan het feit dat deze na de bloei, d.m.v. bovengrondse stengeluitlopers, snel een groot oppervlak kan innemen. Deze woekerende eigenschap zou honds genoemd kunnen worden.
Glechoma komt van het Griekse Glechon (een Munt- of Tijmsoort), naar de pepermuntachtige geur die vrijkomt bij het wrijven van de bladeren.
Hederacea komt van het Griekse Hedera klimopachtig. Dit omdat de bladeren enige gelijkenis hebben met die van Klimop en ook het groeigedrag (klimmen en kruipen) lijkt enigszins op dat van Klimop.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Hemikryptofyt.
Hoofdbloei-April t/m juni.
Afmeting-15-60 cm.
|
|
|
|
Wortels-Worteldiepte tot 20 cm.
|
|
|
|
Stengels-De vierkantige, kruipende stengels wortelen op de knopen. Zo vormen ze uitlopers. De opstijgende bloeistengels zijn behaard. Hondsdraf vormt zoden.
|
|
|
|
Bladeren-De tegenoverstaande bladen blijven 's winters groen. Vaak zijn ze iets paars aangelopen. Ze zijn niervormig of rondachtig, gekarteld en gesteeld met een hartvormige voet. De plant heeft een sterke geur.
|
|
|
|
Bloemen-Polygaam. De bloemen zitten in schijnkransen in de bladoksels. Elke schijnkrans bevat één tot zes bloemen. De bloemen zijn blauwpaars (zeer zelden wit of roze) en worden 1-2 cm groot. De bovenlip is aan de top uitgerand. De onderlip is drielobbig met afgeronde slippen. De tweelobbige middenslip is ongeveer even groot als de vrij vlakke bovenlip. De stijltop steekt buiten de kroon uit.
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een splitvrucht. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
|
|
|
Biotoop
Bodem-Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot matig droge, matig voedselarme tot zeer voedselrijke, humushoudende grond (alle grondsoorten).
Groeiplaatsen-Loofbossen, langs bospaden, bosranden, struwelen, voedselrijke heggen, duinbossen, vaak licht beschaduwde plaatsen op omgewerkte grond, akkers, uiterwaarden, beschaduwde gazons, bermen, dijken, plantsoenen, afkalvende oevers van bosbeken, schuttingen, ruigten, puin, oude verweerde muren, stapelmuren en in knotwilgen.
Verspreiding
Wereld-Oorspronkelijk uit gematigde streken in Europa en Azië.
Nederland-Inheems. Algemeen.
Vlaanderen-Inheems. Algemeen.
Wallonië-Inheems. Algemeen.
Toepassingen
Blad van Hondsdraf vormt - net als weegbreeblad - een oud huismiddeltje tegen zweren, jeuk en zwelling. Het verzacht de pijn die wordt veroorzaakt door brandnetels. De blaadjes moeten worden gekneusd en dan op de pijnlijke plek worden gelegd. Vaak groeit de plant ook in
de buurt van de brandnetel.
Voor de zestiende eeuw werd hondsdraf gebruikt voor het helder maken van gistend bier. De bittere blaadjes werden hiervoor gebruikt. Later werd deze rol overgenomen door Hop. Een verwante toepassing was om bladeren van de hondsdraf toe te voegen aan vaten bier die mee gingen op lange zeereizen. Op deze wijze bleef het bier, dat toen niet gekoeld kon worden, beter op smaak. In Vlaanderen is de plant ook bekend als de sint-jansranke. Dit houdt verband met de Franse naam voor hondsdraf,
courroie de Saint-Jean, 'gordel van Sint-Jan', omdat de plant gebruikt werd voor het vlechten van kransen voor de feestelijkheden rond de viering van Sint-Jan op 24 juni. Hondsdraf speelde een belangrijke rol in de geneeskunst. Hondsdraf werd en wordt gebruikt bij klachten van de luchtwegen, met name bij kinderen met klachten over veel slijmophoping. Hondsdraf geneest, volgens Dodonaeus, alle ghebreken des mondts en van de schamelycke vrouwelycke leden, oock de Schorftheydt ende wijdigheydts des huyts.
© 2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl