Kalmoes - Acorus calamus

Naamgeving (Etymologie)-Acorus komt van het Griekse a (niet) en koros (verzadiging of overvulling). De plant werd gebruikt tegen indigestie. Calamus betekent riet.

© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Panek - gfdl
H. Zell - cc by-sa 3.0	Mokkie - cc by-sa 3.0

Wortels-De kruipende en zich vertakkende, zeer aromatische wortelstok wordt 1-3 cm dik.

© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
sariai - cc by-nc 4.0	sariai - cc by-nc 4.0

Stengels-Een onbehaarde plant. De rechtopstaande stengels zijn driekantig en afgeplat. Aan de ene kant zijn ze scherpkantig en aan de andere kant hebben ze een groef waaruit de bloeikolf te voorschijn komt. Aan de voet zijn ze vaak rood aangelopen. Polvormend.

Superior National Forest - cc by 2.0	Christian Fischer - cc by-sa 3.0
Christian Fischer - cc by-sa 3.0	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0

Bladeren-De wortelstandige bladeren staan in 2 rijen, zijn aan de voet roodachtig, zijn zwaardvormig, spits en 0,5-2 cm breed. Meestal zijn ze horizontaal geplooid. Ze hebben vaak (voor een deel) een gegolfde rand en verspreiden, bij kneuzing, een zoete, aromatische geur.

© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Kenpei - cc by-sa 3.0
Sten - cc by-sa 3.0	Biswarup Ganguly - cc by 3.0

Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen zijn groengeel, zeer klein en vormen samen een dichte, smalle, cilindervormige, opstijgende bloeikolf (4-10 cm). Bloemen met zes vliezige, rechtopstaande, omgekeerd eironde, meer breed dan lange, stompe, kelkachtige bloemdekbladen van minder dan 1 mm lengte, die aan de top naar binnen zijn gebogen. Er zijn eveneens zes meeldraden, die tegenover de bloemdekbladen staan en korte, tweehokkige helmknopjes hebben, die zich overlangs openen. Het driehokkig vruchtbeginsel is bovenstandig. De stamper bestaat uit een langwerpig, driehokkig vruchtbeginsel met vele eitjesin ieder hokje, een zeer korte stijl en een kleine, stompe stempel. Naast de bloeikolf zit een zeer lange, lintvormige, groene schede, die schijnbaar een voortzetting van de stengel vormt, zodat de bloeikolf zijdelings schijnt te staan. Deze schede is veel langer dan de bloeikolf.

© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Vruchten en zaden-Een langwerpige, 2-3-hokkige (hokjes met weinig zaden), roodachtig bes, die aan de voet door het bloemdek is omsloten. In Europa is Kalmoes onvruchtbaar en hier worden derhalve geen bessen gevormd. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Eenzaadlobbig.

Steve Hurst - USDA-NRCS PLANTS Database

Bodem-Zonnige plaatsen in en langs, voedselrijk, stilstaand of stromend, zoet, zwak zuur tot kalkrijk water met een bodem van zand, veen of niet te zware klei.

Groeiplaatsen-In en langs greppels, sloten, plassen, vijvers, rivieren, rivierarmen, wielen en het meest langs kanalen, verlandingsvegetaties en aangrenzend weiland, dat 's winters onder water komt.

Wereld-Oorspronkelijk uit Zuid- en Oost-Azië. Sinds 1557 in Europa in botanische tuinen ingevoerd en vervolgens ingeburgerd.

Extracten van de wortelstok van Kalmoes worden gebruikt als een eetlust opwekkend middel. De plant wordt ook gebruikt voor het aroma van Deventer koek en bij de bereiding van berenburg. De bladeren werden gebruikt als bindmateriaal.