|
Wilde planten in Nederland en België |
|
Kalmoes - Acorus calamus
Frysk-Kalmûswoartel
English-Sweetflag
Français-Acore calame
Deutsch-Kalmus
Synoniemen
Familie-Acoraceae (Kalmoesfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Acorus komt van het Griekse a (niet) en koros (verzadiging of overvulling). De plant werd gebruikt tegen indigestie. Calamus betekent riet.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Helofyt.
Hoofdbloei-Juni en juli.
Afmeting- 60-120 cm.
|
|
|
|
Wortels-De kruipende en zich vertakkende, zeer aromatische wortelstok wordt 1-3 cm dik.
|
|
|
|
Stengels-Een onbehaarde plant. De rechtopstaande stengels zijn driekantig en afgeplat. Aan de ene kant zijn ze scherpkantig en aan de andere kant hebben ze een groef waaruit de bloeikolf te voorschijn komt. Aan de voet zijn ze vaak rood aangelopen. Polvormend.
|
|
|
|
Bladeren-De wortelstandige bladeren staan in 2 rijen, zijn aan de voet roodachtig, zijn zwaardvormig, spits en 0,5-2 cm breed. Meestal zijn ze horizontaal geplooid. Ze hebben vaak (voor een deel) een gegolfde rand en verspreiden, bij kneuzing, een zoete, aromatische geur.
|
|
|
|
Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen zijn groengeel, zeer klein en vormen samen een dichte, smalle, cilindervormige, opstijgende bloeikolf (4-10 cm). Bloemen met zes vliezige, rechtopstaande, omgekeerd eironde, meer breed dan lange, stompe, kelkachtige bloemdekbladen van minder dan 1 mm lengte, die aan de top naar binnen zijn gebogen. Er zijn eveneens zes meeldraden, die tegenover de bloemdekbladen staan en korte, tweehokkige helmknopjes hebben, die zich overlangs openen. Het driehokkig vruchtbeginsel is bovenstandig. De stamper bestaat uit een langwerpig, driehokkig vruchtbeginsel met vele eitjesin ieder hokje, een zeer korte stijl en een kleine, stompe stempel. Naast de bloeikolf zit een zeer lange, lintvormige, groene schede, die schijnbaar een voortzetting van de stengel vormt, zodat de bloeikolf zijdelings schijnt te staan. Deze schede is veel langer dan de bloeikolf.
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een langwerpige, 2-3-hokkige (hokjes met weinig zaden), roodachtig bes, die aan de voet door het bloemdek is omsloten. In Europa is Kalmoes onvruchtbaar en hier worden derhalve geen bessen gevormd. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Eenzaadlobbig.
![]() Steve Hurst - USDA-NRCS PLANTS Database |
![]() ©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl |
Biotoop
Bodem-Zonnige plaatsen in en langs, voedselrijk, stilstaand of stromend, zoet, zwak zuur tot kalkrijk water met een bodem van zand, veen of niet te zware klei.
Groeiplaatsen-In en langs greppels, sloten, plassen, vijvers, rivieren, rivierarmen, wielen en het meest langs kanalen, verlandingsvegetaties en aangrenzend weiland, dat 's winters onder water komt.
Verspreiding
Wereld-Oorspronkelijk uit Zuid- en Oost-Azië. Sinds 1557 in Europa in botanische tuinen ingevoerd en vervolgens ingeburgerd.
Nederland-Ingeburgerd in de 17de eeuw. Algemeen.
Vlaanderen-Ingeburgerd. Vrij algemeen.
Wallonië-Ingeburgerd. Vrij zeldzaam.
Wetenswaardigheden
Extracten van de wortelstok van Kalmoes worden gebruikt als een eetlust opwekkend middel. De plant wordt ook gebruikt voor het aroma van Deventer koek en bij de bereiding van berenburg. De bladeren werden gebruikt als bindmateriaal.
© 2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl