Kandelaartje - Saxifraga tridactylites

Frysk: Dúnstienbrek

English: Rue-leaved saxifrage

Français: Saxifrage à trois doigts

Deutsch: Dreifinger-Steinbrech

Synoniemen:

Familie: Saxifragaceae (Steenbreekfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Saxifraga komt van het Latijnse saxum (rots) en frangere (breken). Veel soorten groeien in scheuren en spleten van rotsen en men meende dat de planten het gesteente tijdens de groei had laten barsten. Tridactylites betekent drievingerig.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Eenjarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Therofyt.

Hoofdbloei: April t/m juni.

Afmeting: 2-15 cm.

Wortels: Worteldiepte tot 10 cm. Geen knolletjes aan de stengelvoet.

Stengels: De stengels zijn vaak wijd vertakt, meestal sterk rood gekleurd en kleverig door klierharen.

Bladeren: De blaadjes zijn iets vlezig. De onderste bladen zijn spatelvormig, niet gelobd (niet gedeeld of drielobbig) en al verwelkt tijdens de bloei. De bovenste bladen zijn wigvormig-langwerpig handvormig met drie tot vijf lobben of spleten, maar ze kunnen ook niet gedeeld zijn, en een iets spitse punt.

Bloemen: Tweeslachtig. De witte bloemen zijn 2-4 mm. De 2-3 mm lange kroonbladen zijn iets uitgerand en twee keer zo lang als de eironde kelkslippen. Het bloemsteeltje is veel langer dan de bloem.

Vruchten: Een doosvrucht. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige, open plaatsen (pionier) op droge, voedselarme, neutrale tot kalkrijke grond (zand, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaatsen: Rotsen, zeeduinen (duinbermen en kalkrijke mosduinen), akkers, rivierduinen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen en spoorbermen), tussen straatstenen, grasland (kalkhellingen en kalkgrasland), oude muren (stadsmuren), zandige rivierdijken, begraafplaatsen en opgespoten grond.

Verspreiding

Wereld: Middellandse-Zeegebied en een groot deel van Europa en Zuidwest-Azië.

Nederland: Plaatselijk vrij algemeen in de Hollandse en Zeeuwse duinen en in stedelijke omgeving en zeldzaam in Zuid-Limburg, op de Waddeneilanden en in het rivierengebied. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen: Vrij algemeen.
Wallonië: Vrij algemeen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 5, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1828)	Deutschlands flora, deel 9, J. Sturm, J.W. Sturm (1812-1814)
Flora regni borussici, deel 4, A.G. Dietrich (1836)	Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
La flore et la pomone francaises, deel 2, J.H. Jaume Saint-Hilaire (1829)	Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 4, J.E. Sowerby (1865)	Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL