|
Naamgeving (Etymologie): Galium komt van het Griekse gala (melk). Vroeger werden deze planten gebruikt om melk te stremmen (kaasbereiding). Aparine komt van het Griekse apairo (grijpen).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Eenjarig.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Therofyt.
Bloeimaanden: Juni, juli, augustus, september en oktober.
Afmeting: 50-200 cm.
Wortels: Worteldiepte 10 tot 50 cm.
|
herbariaunited.org
|
herbariaunited.org
|
herbariaunited.org
|
herbariaunited.org
|
Stengels: De dofgroene, vierkantige stengels zijn behaard op de knopen en maar weinig vertakt. Meestal hangen ze tussen andere planten. Ze zijn slap en breken gemakkelijk.
De ribben hebben terugwijzende stekelhaartjes (weerhaakjes).
Bladeren: De bladeren groeien voornamelijk in kransen van zes (soms tot negen). Ze zijn smal elliptisch tot lijnvormig, boven het midden het breedst, toegespitst en 4-8 mm breed. De randen en de onderkant heeft terugwijzende stekelhaartjes.
Bloemen: Tweeslachtig. De kleine bloemen staan afzonderlijk of met weinige bij
elkaar in gesteelde bijschermen, die langs een groot deel van de stengel groeien
(steeds in tweetallen). De bloemen hebben vier slippen, zijn vuilwit en worden 1½-2 mm. Bloemen met vier vergroeide kroonbladen, vier meeldraden op de vergroeide kroon en een onderstandig vruchtbeginsel met een stijl en twee stempels.
Vruchten: Een splitvrucht. De afstaande vruchtstelen zijn recht. De dopvruchtjes groeien twee aan twee. Ze zijn bolvormig, groen of paarsachtig, 3-6 mm en met haakvormige haren. Door die weerhaakjes blijven de vruchten aan de vacht van dieren hangen, die zo voor verspreiding zorgen . De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
Biotoop
Bodem: Zonnige tot vaak licht beschaduwde plaatsen op droge tot meestal vochtige, voedselrijke tot zeer voedselrijke, zwak zure tot kalkhoudende, omgewerkte grond (vrijwel alle grondsoorten, behalve hoogveen).
Groeiplaatsen: Bossen (loofbossen en rivier- en beekdalbossen), grienden, bemeste bosranden, struwelen, heggen (voedselrijke zomen), kapvlakten, in knotbomen, plantsoenen,
akkers (akkers en akkerranden),
waterkanten (oeverruigten langs plassen en rivieren en oeverwallen in het zoetwatergetijdengebied), zeeduinen (o.a. ruigten op strandvlakten), zeedijken (tussen stenen beschoeiingen), kiezelstranden, baggerstortplaatsen, moerassen (afgebrand rietland), puin, verwilderde tuinen, langs spoorwegen (langs verwaarloosde spoorsloten) en niet gemaaide dijken.
Verspreiding
Wereld: Alle werelddelen, voornamelijk in streken met een gematigd klimaat.
gbif.org
Nederland: Zeer algemeen.
Rode lijst 2012. Thans niet bedreigd. Trend sinds 1950: stabiel of toegenomen. Algemeen. Oorspronkelijk inheems.
verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Zeer algemeen, maar iets minder in de Kempen.
Rode lijst. Thans niet bedreigd.
Wallonië: Zeer algemeen, maar iets minder in de Ardennen.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
Flora Batava, deel 5, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1828)
|
Flora Batava, deel 5, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1828)
|
Flora von Deutschland, Österreich
und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)
|
Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)
|
|
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
|
|
|
|
|
