Klein vogelpootje - Ornithopus perpusillus

Frysk: Fûgelteantsjes

English: Bird's-foot

Français: Pied d'oiseau délicat

Deutsch: Kleiner Vogelfuß

Synoniemen:

Familie: Fabaceae (Vlinderbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Ornithopus komt van het Griekse ornithos (van de vogel) en pous (poot). Dit slaat op de stand van de peultjes. Perpusillus betekent zeer klein.

Een andere soort: Serradelle (Ornithopus sativus) lijkt veel op Vogelpootje, maar heeft een forsere en meer rechtopstaande groei. Deze plant heeft grotere bloemen dan Vogelpootje (meer dan een halve centimeter lang) en het schutblad onder de bloeiwijze is korter dan de bloemen. De soort werd vroeger en soms ook nu nog op de zandgronden als veevoedergewas gekweekt.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Eenjarig, zelden overblijvend.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Therofyt.

Bloeimaanden: Mei, juni, juli.

Afmeting: 5-30 cm.

Wortels

Stengels: De dofgroene, dunne stengels zijn zacht behaard. Ze liggen vaak in een kring uitgespreid op de grond of zijn iets opstijgend.

Bladeren: De bladeren vormen een rozet. Ze zijn oneven geveerd met zeven tot dertien paar, rondachtige tot langwerpige deelblaadjes. De steunblaadjes zijn driehoekig-priemvormig en hebben een klierachtige top.

Bloemen: Tweeslachtig. De bloeiwijze is schermvormig naar één kant en bevat drie tot acht kleine bloemen en een schutblad met vijf tot negen blaadjes, dat langer is dan de bloemen. De bloemen zijn 3-5 mm en hebben een rozewitte vlag met een honingmerk van paarsrrode lijnen, witte zwaarden en een gele kiel. De kelkbuis is drie tot vier keer zo lang als de kelktanden.

Vruchten: Een doosvrucht. De lichtbruine, gekromde peulen  zijn 1-1,8 cm. Vaak staan ze met drie bij elkaar. Ze bevatten meerdere zaden. Tussen de zaden zijn de peulen ingesnoerd en lijken zo een beetje op een vogelpootje. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige, open plaatsen op droge, voedselarme, zwak zure, kalkarme, grazige grond.

Groeiplaatsen: Grasland (laagblijvend grasland, onbemeste, beweide zandheuveltjes en niet bemeste gazons), bermen (omgewerkte plaatsen), akkers, braakliggende grond, afgravingen (zandgroeven), langs spoorwegen (spoorwegterreinen), waterkanten (langs greppels) en zeeduinen (binnenduinweiland).

Verspreiding

Wereld: West- en Midden-Europa en op enige eilanden in de Atlantische Oceaan. Ingeburgerd in Nieuw-Zeeland.

Nederland: Vrij algemeen in het oosten en midden en plaatselijk in de Hollandse en Zeeuwse duinen. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen: Algemeen in de Kempen. Elders vrij algemeen, maar zeldzaam in de Polders en de Leemstreek.

Wallonië: Vrij zeldzaam tot zeldzaam in Brabant en de Ardennen.

Oude illustraties

(Klik op een afbeelding om te vergroten).