|
Naamgeving (Etymologie): Rhinanthus komt van het Griekse rhis of rhinos (neus) en anthos (bloem), hetgeen slaat op de bovenlip van de bloemkroon, die als een neus vooruitsteekt. Minor betekent kleiner.
Kruising: Kleine ratelaar kan een kruising vormen met met Grote ratelaar (Rhinanthus x fallax).
Rhinanthus x fallax
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Eenjarig.
Plantvorm: Halfparasiet.
Winterknoppen: Therofyt.
Bloeimaanden: Mei, juni, juli, augustus en september.
Afmeting: 10-50 cm.
Wortels
Stengels: De rechtopstaande stengels zijn al dan niet vertakt. Vaak hebben ze zwarte strepen of stippen en ze zijn niet of maar weinig behaard.
Bladeren: De donkergroene, langwerpige tot lijnvormige
bladeren
zijn 0,5-1,5 cm breed en getand. De schutbladen hebben dezelfde kleur en iets toegespitste maar niet genaalde tanden, die naar de top van het schutblad toe kleiner worden.
© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl |
Kristian Peters - CC
BY-SA 3.0
|
AnRo0002 - CC0
|
kuleuven-kulak.be/bioweb
|
Bloemen: Tweeslachtig. De lichtgele bloemen zijn 1-1½ cm. De kroonbuis is recht. De onderlip staat af. De 0,5-1 mm lange tanden van de bovenlip zijn meer breed dan lang
en afgerond. De keel staat min of meer open. De stempel
is
korter dan de bovenlip.
De kelk is kaal of hoogstens aan de rand behaard.
Vruchten: Een doosvrucht. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Biotoop
Bodem: Zonnige plaatsen op vochtige tot droge (gemiddeld op iets drogere plaatsen dan Grote ratelaar), voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot kalkhoudende, maar meestal basische grond. Ook in zwak brak milieu (zand, leem, zavel, klei, mergel en veen). Kleine ratelaar is een halfparasiet en parasiteert op grassen.
Groeiplaatsen: Rivierduinen, zeeduinen
(duinhellingen en ijl struwelen in duinvalleien), venen, grasland (nabegraasd grasland, schraal hooiland, kalkgrasland, vochtig beekdalhooiland en polderboezems), bermen, zandige dijken en heide (grazige, droge heide op leem).
Verspreiding
Wereld: Europa, behalve in de meest zuidelijke delen en in West-Azië (tot in West-Siberië en de Kaukasus). Ingeburgerd in Noord-Amerika.
gbif.org
Nederland: Plaatselijk vrij algemeen in Zuid-Limburg, in de duinen en in Zeeland en vrij zeldzaam in het rivierengebied. Elders zeldzaam.
Rode lijst 2012. Gevoelig. Trend sinds 1950: stabiel of toegenomen. Sterk afgenomen. Oorspronkelijk inheems.
 Kleine ratelaar x Grote ratelaar (Rhinanthus × fallax)
verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Vrij algemeen in het kustgebied en in het Maasgebied. Elders zeldzaam. Sterk afgenomen, met name in het binnenland. De rode blokjes geven aan waar de plant lang geleden is gevonden, maar daar nu is verdwenen.
Rode lijst. Kwetsbaar.
Wallonië: Vrij algemeen in het Maasgebied en Lotharingen. Elders zeldzaam.
Oude
illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
 
Flora Batava, deel 6, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1832)
|
Naturalis Biodiversity Center
|
Deutschlands Flora in
Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
|
Genera plantarum florae germanicae, Conspectus, deel 5, T.F.L. Nees von Esenbeck (1845)
|
|
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
|
A- Bilder ur Nordens Flora, deel 1, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)
|
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 6, J.E. Sowerby (1866)
|
|
|
