|
Naamgeving (Etymologie): Gentiana is genoemd naar Gentius, koning van Illyrië, die de Gele gentiaan zou heben aanbevolen als geneesmiddel. Pneumonanthe is afgeleid van het Griekse pneuma (long) en anthos (bloem).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Hemikryptofyt.
Bloeimaanden: Juli, augustus en september.
Afmeting: 15-60 cm.
Wortels
Stengels: De stengels zijn min of meer vierkantig met vier zwakke ribben. Ze kunnen één of meerdere stengels hebben.
|
Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
|
© Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl
|
© Bert Verbruggen - verspreidingsatlas.nl
|
© Willem Braam - verspreidingsatlas.nl
|
Bladeren: De bladeren vormen geen wortelrozet. Ze zijn lijnvormig,
maar soms vrij breed langwerpig. Ze hebben één tot drie nerven
en zijn alleen helemaal onderaan met elkaar vergroeid. Ze worden tot 5 cm lang.
Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen staan afzonderlijk aan de top van de stengels en één of twee in de bladoksels. Ze zijn blauw en hebben aan de buitenkant vijf groene strepen. Van binnen zijn ze
groen gestippeld.
Verder zijn
ze trompetvormig en 2½-4½ cm lang. De bloemkroon heeft vier of vijf slippen.
De kelkis groen en heeft vijf smalle tanden.
Vruchten: Een rechtopstaande doosvrucht. Tweezaadlobbig.
Biotoop
Bodem: Zonnige plaatsen op vochtige tot natte, voedselarme, zwak zure tot zure grond (zand, leem en veen).
Groeiplaatsen: Heide (dopheidevelden op leem, o.a. langs paden, bermen in heideontginningen, afgeplagde stukken en glooiingen op de grens van natte heide en grasland) en grasland (blauwgrasland, schraal hooiland en laag blijvend grasland).
Verspreiding
Wereld: Vanaf Midden-Portugal, Midden-Engeland en Zuid-Scandinavië door Midden- en Oost-Europa tot in Centraal-Siberië.
gbif.org
Nederland: Vrij zeldzaam in het oosten en midden van het land en zeer zeldzaam in laagveengebieden en op de Waddeneilanden.
Rode lijst 2012. Gevoelig. Trend sinds 1950: sterk afgenomen. Algemeen. Oorspronkelijk inheems. Beschermd.
verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Vrij zeldzaam in de Kempen. Elders zeer zeldzaam of of ontbrekend.
Rode lijst. Kwetsbaar. Beschermd.
Wallonië: Vrij zeldzaam in de Ardennen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Rode lijst. Bedreigd. Beschermd.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om
te vergroten).
|
 
Flora Batava, deel 5, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1828)
|
 
Afbeeldingen der artseny-gewassen met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen, deel 2, Martinus Houttuyn (1796)
|
 
Cruijdeboek, deel 2, Rembert Dodoens. Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken (1554)
|
Naturalis Biodiversity Center
|
|
Deutschlands flora, deel 8, J. Sturm, J.W. Sturm (1810-1812)
|
Pflanzenleben des Schwarzwaldes, Friedrich Oltmanns (1927)
|
Botanischer Bilderatlas nach dem natürlichem Pflanzensystem, K. Hoffmann, E. Dennert (1911)
|
Flora regni borussici, deel 2, A.G. Dietrich (1834)
|
|
Botanische Wandtafeln, A. Peter (1901)
|
Flora Danica, Georg
Christian Oeder e.a. (1761-1888)
|
Bilder ur Nordens Flora, deel 1, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)
|
Flora Parisiensis, deel 4, P. Bulliard (1776-1781)
|
|
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 6, J.E. Sowerby (1866)
|
British entomology, deel 7, J. Curtis (1823-1840)
|
Campanula autumnalis Dodonei
Hortus Eystettensis, deel 2, Bessler, Basilius (1620)
|
Pneumonanthe
Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)
|
|
