Knopherik - Raphanus raphanistrum

Frysk: Giele keik

English: Wild Radish

Français: Ravenelle

Deutsch: Ackerrettich

Synoniemen:

Familie: Brassicaceae(Kruisbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Raphanus is afgeleid van het Griekse ra (snel) en phainomai (verschijnen), dit naar de snelle kieming van de zaden, maar de naam kan ook zijn afgeleid van rapa (raap). Raphanistrum betekent gelijkend op Radijs.

Opmerking: Radijs (Raphanus sativus) is een nauw verwante soort, die soms verwildert. Beide soorten kunnen met elkaar kruisen.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Eenjarig, maar soms tweejarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Therofyt.

Bloeimaanden: Juni, juli, augustus en september.

Afmeting: 20-60 cm.

Wortels: Een penwortel.

Stengels: De rechtopstaande en meestal vertakte stengels zijn iets blauwig, min of meer kantig en ruw behaard.

Bladeren: De verspreidstaande blauwgroene bladeren zijn ruw behaard. De onderste zijn veerdelig met smalle zijslippen en een grote eindlob. De bovenste zijn niet gedeeld en stomp getand.

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen vormen open trossen. De meestal gele, maar ook wel witte bloemen hebben vier kroonbladen met vaak paarse aderen. Ze worden 1½-3 cm groot. De vier kelkbladen staan rechtop. Het vruchtbeginsel is bovenstandig met een stijl en stempel.

Vruchten: Een doosvrucht. De hauwen zijn tussen de zaden ingesnoerd. Ze zijn 2-10 cm lang en 3-6 mm breed, met een zeer lange snavel zonder zaden. De hauwen bevatten meestal tussen de drie en acht zaden. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige, open plaatsen op losse, vrij droge tot iets vochtige, matig voedselrijke, kalkarme, niet te zware grond (zand, leem, zavel, löss en lichte klei).

Groeiplaatsen: Akkers (zandige akkers), dijken, bermen (omgewoelde plaatsen), ruderale plaatsen, omgewerkte grond en braakliggende grond.

Verspreiding

Wereld: Gematigde en koele streken op het noordelijk halfrond. Ingeburgerd in Noord- en Zuid-Amerika, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland.

Nederland: Algemeen.

Vlaanderen: Algemeen.
Wallonië: Vrij algemeen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 10, Jan Kops en Johannes Everhardus van der Trappen (1849)	Botanische wandplaten
Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm	Flora regni borussici, deel 6, A.G. Dietrich (1838)
Unsere Unkräuter, Zweite Auflage, L. Klein (1926)	New Kreüterbuch, L. Fuchs (1543)
Genera plantarum florae germanicae, Conspectus, deel 6, T.F.L. Nees von Esenbeck (1853)	Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 1, J.E. Sowerby (1863)	Flora Londinensis, deel 4, William Curtis (1781-1784)
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)	British entomology, deel 3, J. Curtis (1823-1840)
Nouvelle iconographie fourragère (Atlas) J. Gourdon, P. Naudin (1865-1871)	Grandes Heures Anne de Bretagne, Jean (Jehan) Bourdichon (1503-1508)
Botanischer Bilderatlas nach De Candolle's Natürlichem Pflanzensystem, Carl Hoffmann (1884)	Botanischer Bilderatlas nach dem natürlichem Pflanzensystem, K. Hoffmann, E. Dennert (1911)
Unkrauttaflen - Weed plates - Planches des mauvaises herbes - Ugressplansjer, E. Korsmo (1934-1938)	Botanische Wandtafeln, A. Peter (1901)
Svensk botanik, deel 9, J.W. Palmstruch e.a. (1807-1838)	Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)
Herbarium Blackwellianum, deel 1, E. Blackwell (1750)	A curious herbal, deel 1, E. Blackwell (1737)
Flore médicale, deel 6, F.P. Chaumeton (1832)	Flora Parisiensis, deel 3, P. Bulliard (1776-1781) Flora Parisiensis, deel 6, P. Bulliard (1776-1781)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL