|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
Knopig helmkruid - Scrophularia nodosa
Frysk-Helmkrûd
English-Common Figwort
Français-Scrophulaire noueuse
Deutsch-Knotige Braunwurz
Synoniemen-Scrofularia nodosa
Familie-Scrophulariaceae (Helmkruidfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Scrophularia is afgeleid van scrophula (krop of halszweer), vanwege het vroegere gebruik om kropgezwellen (scrofulose, een varkensziekte) te genezen. Nodosa betekent knopig.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Hemikryptofyt.
Hoofdbloei-Juni t/m september.
Afmeting-30-120 cm.
|
|
|
|
|
|
Wortels-Een korte, horizontale, raapvormige (knolvormige) en knoestige wortelstok.
|
|
|
|
|
|
Stengels-De rechtopstaande, kale stengels zijn vierhoekig (met scherpe hoeken). Ze zijn nauwelijks of smal gevleugeld.
|
|
|
|
|
|
Bladeren-De kruisgewijs tegenoverstaande bladen zijn eirond tot langwerpig (lancetvormig) en hebben een iets hartvormige, afgeronde of kort wigvormige voet en een spitse top. Ze zijn dubbel of onregelmatig gezaagd en donkergroen van kleur.
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen vormen samen een eindelingse pluim. De helmvormige bloemen zijn roodbruin tot groengeel of, soms helemaal groengeel en 7-9 mm groot. De vijf kroonbladen zijn vergroeid. De bovenlip bestaat uit twee vergroeide kroonbladen.. De kelkslippen zijn eirond en hebben een smalle (tot 0,3 mm brede), vliezige rand. Iedere bloem heeft vier meeldraden, waarvan twee wat langer zijn dan de andere twee. Het vruchtbeginsel is bovenstandig met een stijl en twee stempels.
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een tweehokkige doosvrucht. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
|
|
|
|
|
|
|
| |
Biotoop
Bodem-Licht beschaduwde tot zonnige, open plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselarme tot voedselrijke, humeuze, zwak zure tot neutrale grond (zand, leem, löss, lemige klei en zavel).
Groeiplaatsen-Langs bospaden, bosranden, houtwallen, hakhout, struwelen, heggen, kapvlakten, waterkanten, bermen, zandafgravingen, parken en spoorbermen.
Verspreiding
Wereld-Oorspronkelijk uit Europa en oostelijk tot in Centraal-Azië.
Nederland-Inheems. Algemeen.
Vlaanderen-Inheems. Algemeen.
Wallonië-Inheems. Algemeen.
Toepassingen
Tegenwoordig wordt het kruid nog gebruikt bij borst- en bindvliesontsteking. Vanwege de knobbelige wortels werd de plant tegen allerlei ziekten gebruikt waar knobbels en gezwellen optraden, zoals aambeien en aandoeningen van de lymfeklieren. Het feit dat de wortels eetbaar zijn, was van groot belang voor de troepen van kardinaal Richelieu toen ze in 1628 het stadje La Rochelle verdedigden. Ze doorstonden het beleg op een dieet van louter Helmkruid. Ter ere hiervan wordt Helmkruid in het Frans ook wel Herbe de siege genoemd.
©2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
