Naamgeving (Etymologie): Salix komt mogelijk van het Keltische sal (dicht bij water), hetgeen te maken heeft met de groei van veel wilgensoorten langs het water. Het kan echter ook afkomstig zijn van het Latijnse salire (snel groeien). Veel wilgensoorten groeien snel. Fragilis betekent bros.
Kruisingen: Er zijn veel kruisingen, waardoor het determineren van de bomen zeer lastig is. Basterdkraakwilg (Salix x fragilis) wordt ook vaak aangeplant.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Takken: De takken staan onder een vrijwel rechte hoek af. Alleen aan het eind zijn ze sterk vertakt en bebladerd. Jonge takken zijn groenachtig en kaal en breken aan de voet heel gemakkelijk af.
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Bladeren: De bladeren zijn breed langwerpig, worden tot 15 cm en hebben een korte wigvormige voet en een lang toegespitste top. De grootste breedte zie je onder het midden. Ze zijn helder donkergroen, kaal, aan de onderkant grijsachtig en iets kleverig. De bladeren zijn grover gezaagddan die van Schietwilg. Op de overgang van bladsteel naar de bladschijf zie je twee knopvormige klieren. De steunblaadjes zijn niervormig.
Bloemen: Eenslachtig. Tweehuizig. De ronde, slanke katjes slank zijn 3-7 cm. Ze verschijnen tegelijk met de bladeren. De schutbladen zijn groengeel. Er zijn twee honingklieren. Mannelijke bloemen zijn geel en bevatten twee meeldraden. Vrouwelijke bloemen zijn groen.
Bodem: Zonnige plaatsen op natte, voedselrijke, vrij kalkarme tot neutrale grond. De boom verdraagt dagelijkse overstroming.
Groeiplaatsen: Waterkanten (met name rivieroevers), bossen, bosranden, ruigten (natte ruigten), moerassen (moerasbossen, grienden en open plaatsen in en langs wilgenbossen en elzenbossen) en op dijken.
Verspreiding
Wereld: Salix fragilis: Gebieden met een gematigd klimaat in Europa en West-Azië. Elders ingeburgerd. Salix euxina: Voornamelijk in Europa
Kraakwilg (Salix fragilis)
Turkse kraakwilg (Salix euxina)
Nederland: Kraakwilg (Salix euxina/x fragilis): Algemeen in het zoetwatergetijdengebied. Elders vrij algemeen tot vrij zeldzaam, maar zeer zeldzaam in het noorden van het land en op de Waddeneilanden. Turkse kraakwilg (Salix euxina): Zeer zeldzaam, maar de verspreiding in het wild is nog slecht bekend.
Kraakwilg (Salix euxina/x fragilis)
Turkse kraakwilg (Salix euxina)
Vlaanderen: Basterdkraakwilg (Salix x fragilis): Vrij algemeen. Turkse kraakwilg (Salix euxina): Zeldzaam.
Wallonië:Basterdkraakwilg (Salix x fragilis): Vrij zeldzaam. Het meest in de rivierdalen. Turkse kraakwilg (Salix euxina): Zeldzaam.
Basterdkraakwilg (Salix x fragilis)
Turkse kraakwilg (Salix euxina)
Wetenswaardigheden
De twijgen zijn zeer broos en kunnen gemakkelijk aan de voet breken, vandaar de naam Kraakwilg. Afgebroken delen wortelen gemakkelijk en kunnen weer uitgroeien tot bomen. Houtskool van wilgen is minder breekbaar dan die van andere houtsoorten en daardoor bij tekenaars zeer gewild. Vroeger kookte men
de wortels om een purperen kleurstof te krijgen, waarmee met pasen eieren werden geverfd.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Deutschlands flora, deel 7, J. Sturm, J.W. Sturm (1808-1809)
Icones plantarum medico-oeconomico-technologicarum, deel 2, F.B. Vietz (1804)
Vollständige Beschreibung und Abbildung der Sämmtlichen Holzarten, F.L. Krebs (1826)
Unsere Waldbäume, Sträucher und Zwergholzgewächse, L. Klein (1910)
Svensk botanik, deel 6, J.W. Palmstruch e.a. (1807)
Bilder ur Nordens Flora, deel 2, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)
Medical Botany, deel 1, W. Woodville, W.J. Hooker, G. Spratt (1832)
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
Botanischer Bilderatlas nach dem natürlichem Pflanzensystem, K. Hoffmann, E. Dennert (1911)
Plantae medicinales, deel 2, Nees von Esenbeck, M.F. Wijhe, A. Henry (1828-1833)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 8, J.E. Sowerby (1868)
Kraakwilg (Salix fragilis)
Basterdkraakwilg (Salix x fragilis)
