Look-zonder-look - Alliaria petiolata

	Wilde planten in Nederland en België

Look-zonder-look - Alliaria petiolata

Frysk: Sipelkrûd

English: Garlic Mustard

Français: Alliaire officinale

Deutsch: Knoblauchrauke

Synoniemen: Alliaria officinalis

Familie: Brassicaceae (Kruisbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Alliaria is afgeleid van allium (knoflook), vanwege de uiengeur. Petiolata betekent gesteeld.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Tweejarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Therofyt of hemikryptofyt .

Bloeimaanden: April, mei en juni.

Afmeting: 15 tot 90 cm.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Wortels

Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0	Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0
Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0	Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0

Stengels: De rechtopstaand, gladde stengels zijn meestal niet vertakt. Onderaan zijn ze weinig behaard en bovenaan kaal.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0

Bladeren: Eerst wordt er een rozet van lang gesteelde min of meer hartvormige of niervormige bladeren gevormd. Deze bladeren hebben een afgeronde top. De verspreidstaande, spitse stengelbladeren zijn hartvormig, gegolfd en grof getand of gekarteld. Bij wrijven ruiken alle bladeren naar uien.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Bloemen: Tweeslachtig. De witte bloemen zijn 3-6 mm (soms tot 9 mm) groot. De vier kroonbladen twee keer zo lang als de vier kelkbladen. Elke bloem heeft zes meeldraden en een bovenstandig vruchtbeginsel.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Vruchten: Een doosvrucht. De 2-7 cm lange en ongeveer 2 mm brede hauwen zijn smal lijnvormig. Ze staan schuin rechtop aan korte afstaande stelen. De zaden zijn kortlevend (1-5 jaar). Tweezaadlobbig.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Digitale zadenatlas

Biotoop

Bodem: Licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselrijke, met name stikstofrijke, vaak kalkhoudende, losse, meestal zandige grond (zand, leem, zavel).

Groeiplaatsen: Heggen, bosranden, struwelen, hakhoutbosjes, houtwallen (voedselrijke zomen), bossen (loofbossen, parkbossen en langs boswegen), halfbeschaduwde bermen, ruderale plaatsen en waterkanten (bosbeekoevers).

Verspreiding

Wereld: In het grootste deel van Europa, in Noordwest-Afrika en Zuidwest-Azië. Ingeburgerd in Noord-Amerika.

Nederland: Algemeen.

Vlaanderen: Algemeen, maar wat minder algemeen in de Kempen.

Wallonië: Plaatselijk algemeen, maar grotendeels ontbrekend op de zure bodems van de Ardennen.

Toepassingen

Look-zonder-look werd vroeger gebruikt als kruid. Het heeft een knoflook-aroma met een mosterdsmaak. De Engelse naam is Garlic-mustard (knoflookmosterd) en ook de Duitse naam (Knoblauchrauke) verwijst hiernaar. Ook werd de plant als geneeskruid toegepast.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 6, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1832)	Afbeeldingen der artseny-gewassen met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen. Deel 1 (1796)
Cruijdeboek, deel 5, Rembert Dodoens. Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt (1554)	Naturalis Biodiversity Center Naturalis Biodiversity Center (1882)
New Kreüterbuch, P.A. Mattioli (1563)	New Kreüterbuch, L. Fuchs (1543)
Bilder ur Nordens Flora, deel 1, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)	Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
Herbarium Blackwellianum, deel 4, E. Blackwell (1760)	Flora Londinensis, deel 2, William Curtis (1777-1778)
Atlas des plantes de France, deel 2, Amédée Masclef (1890)	Flore médicale, deel 1, F.P. Chaumeton (1833)
Alliaria Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)	Recueil des plantes gravées par ordre du roi Louis XIV, deel 1, D. Dodart (1788)
Flora regni borussici, deel 8, A.G. Dietrich (1840)	Botanischer Bilderatlas nach dem natürlichem Pflanzensystem, K. Hoffmann, E. Dennert (1911)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)	Svensk botanik, deel 3, J.W. Palmstruch e.a. (1807)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 1, J.E. Sowerby (1863)	A curious herbal, deel 2, E. Blackwell (1739)
British entomology, deel 7, J. Curtis (1823-1840)	Flora Parisiensis, deel 3, P. Bulliard (1776-1781)
Herbier de la France, deel 8, P. Bulliard (1776-1783)