|
Naamgeving (Etymologie): Raket komt van het Franse roquette, dat is afgeleid van het Latijnse eruca, de naam voor een koolplant. Sisymbrium komt van het Oudgriekse sisymbrion, waarmee verschillende aromatische planten werden aangeduid (munt of waterkers). Austriacum betekent Oostenrijks en chrysanthum komt van het
Griekse chrysos (goud) en anthemos (bloem).
Ondersoorten: Maasraket (Sisymbrium austriacum subsp. chrysanthum) en Oostenrijkse raket (Sisymbrium austriacum subsp. austriacum - Sisymbre d'Autriche).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Tweejarig of overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Hemikryptofyt.
Bloeimaanden: Mei, juni, juli, augustus en september.
Afmeting: 20 tot 100 cm.
|
© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl
|
© Willem Braam - verspreidingsatlas.nl
|
Meneerke bloem - CC
BY-SA 3.0
|
Meneerke bloem - CC
BY-SA 3.0
|
Wortels: Lange, dikke wortels.
Stengels: De sterk vertakte stengels zijn kaal
of afstaand
behaard.
Bladeren: De onderste bladeren zijn niet ingesneden tot gelobd, de bovenste zijn veerspletig of pijlvormig. Ze bestaan uit drie tot zes paar bladslippen. Deze zijn langwerpig tot driehoekig getand en de eindslip is smal tot breed driehoekig.
|
© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl
|
© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl
|
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0
|
Alain Bigou - CC BY-SA 2.0 FR
|
Bloemen: Tweeslachtig. De heldergele bloemen zijn 0,7-1 cm en de stijl is 1-2 mm.
Oostenrijkse raket heeft
grotere bloemen: 1-1,4 cm.
Vruchten: Een doosvrucht. De
omhoog staande, 1-1½ cm lange hauwen zijn enigszins schroefvormig gedraaid en staan op sterk gekromde stelen. Tweezaadlobbig.
Oostenrijkse raket heeft hauwen, die tot 5 cm lang worden. De
hauwen groeien op minder sterk gekromde steeltjes.
Biotoop
Bodem: Zonnige plaatsen op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, kalkhoudende en stenige grond, maar ook op zand en rivierklei.
Groeiplaatsen: Rivierbegeleidende ruigten, waterkanten (droogliggende oevers, tussen basaltkeien aan rivieroevers en rivierstrandjes bestaande uit grind of zand), ruderale plaatsen, ruigten (kalkrijke ruigten), afgravingen (drooggelopen
plekken in klei-, mergel- en grindgroeven)
en onder overhangende rotsen.
Oostenrijkse raket: Op kalkrotsen en andere rotsachtige plaatsen.
Verspreiding
Wereld: Oorspronkelijk uit de Pyreneeën en een aantal andere ver uiteengelegen gebieden in Zuid- en Midden-Europese gebergten. Ingeburgerd in Nederland en België.
Oostenrijkse raket: Bergstreken in Midden- en Zuidwest-Europa
gbif.org
Nederland: Plaatselijk vrij algemeen in Limburg. Zeer zeldzaam elders in het zuidoosten en in de duinstreek.
Rode lijst 2012. Thans niet bedreigd. Trend sinds 1950: stabiel of toegenomen. Zeldzaam. Ingeburgerd tussen 1900 en 1924.
Oostenrijkse raket: Niet in Nederland.
verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Plaatselijk vrij algemeen langs de Maas. Elders niet blijvend.
Rode lijst. Criteria niet van toepassing.
Oostenrijkse raket: Niet in Vlaanderen.
Wallonië: Ingeburgerd langs de Maas en de Vesder. Al sinds de negentiende eeuw ingeburgerd langs de Vesder.
Oostenrijkse raket: Zeer zeldzaam in het Maasgebied.
Rode lijst. Ernstig bedreigd. Beschermd.
Wetenswaardigheden
Sinds het eind van de negentiende eeuw is Maasraket bekend van de oevers van de Maas en de Vesder, een zijrivier van de Maas. In België werd de plant aangevoerd naar wolverwerkende industrieën langs de Maas en de Vesder. Via de Maas werd de soort naar Nederland gebracht. Hier werd de plant voor het eerst gevonden in 1913 bij Eijsden.
Oude illustraties
(Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
Iconographia botanica seu plantae criticae, H.G.L. Reichenbach (1823-1832)
|
Florae Austriaceae, deel 3, N.J. von Jacquin (1775)
|
Icones plantarum rariorum, N.J. von Jacquin, deel 1 (1781-1786)
|
Fig. 1
Flora Pedemontana, deel 3, C. Allioni (1785)
|
| 
