Naamgeving (Etymologie): Linnaëus ontleende het woord Marrubium aan Maria-stad (Marrubium), een stad in Italië,
die nu San Benedetto dei Marsi heet. Vulgare betekent
gewoon of algemeen voorkomend.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Bladeren: De sterk gerimpelde bladeren zijn viltig, eirond tot rond, ongelijk gekarteld en aan de voet vrij plotseling in de steel versmald.
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen groeien in dichte, bijna bolvormige kransen langs de stengel. De witte bloemen zijn 1,2-1,5 cm lang en hebben een omhooggerichte, tweetandige bovenlip. De kelk heeft tien korte haakvormige tanden.
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - CC BY-SA 4.0
Bodem: Zonnige, warme, open plaatsen op droge, kalkrijke, matig voedselarme tot matig voedselrijke, stikstofrijke, vaak verstoorde, humusarme grond (zand en mergel).
Groeiplaatsen: Zeeduinen (langs duinwegen), bermen (ruderale plaatsen), heggen, dijken, ruigten (kalkrijke ruigten), aan de voet van mergelhellingen, grasland (beweide kalkhellingen) en bij grotingangen.
Verspreiding
Wereld: Gematigde streken in Midden- en Zuidwest-Azië, Noord-Afrika en Zuid-, West- en Midden-Europa, noordelijk tot in Zuid-Zweden. Ingeburgerd in Noord- en Zuid-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland.
Nederland: Zeer zeldzaam in de Hollandse en Zeeuwse duinen, in het rivierengebied en in Zuid-Limburg. Zeer sterk achteruitgegaan.
Vlaanderen: Zeer zeldzaam. Sterk afgenomen.
Wallonië: Zeer zeldzaam. Sterk afgenomen.
Toepassingen
Als geneeskruid werd de plant zowel in- als uitwendig gebruikt. Het zou een heilzame werking op gal en luchtwegen hebben en wondhelend zijn.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Flora Batava, deel 9, Jan Kops en Johannes Everhardus van der Trappen (1846)
Afbeeldingen der artseny-gewassen
met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen. Deel 1 (1796)
Witte Andoren
Cruijdeboek, deel 1, Rembert Dodoens. Gheslacht, onderscheet, fatsoen, naemen, cracht ende werckinghe (1554)
Naauwkeurige beschrijving der aardgewassen. Tweede boek. Van alle lage boomen, en heesteren of struvellen. Abraham Munting (1696)
Botanischer Bilderatlas nach De Candolle's Natürlichem Pflanzensystem, Carl Hoffmann (1884)
Getreue Darstellung und Beschreibung der in der Arzneykunde gebräuchlichen Gewächse, deel 11, F.G. Hayne (1830)
Plantae medicinales, deel 2, Nees von Esenbeck, M.F. Wijhe, A. Henry (1828-1833)
Genera plantarum florae germanicae, Dicotyledones Gamopetalae 2, deel 4, T.F.L. Nees von Esenbeck (1843)
Bilder ur Nordens Flora, deel 3, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
A curious herbal, deel 2, E. Blackwell (1739)
Herbarium Blackwellianum, deel 5, E. Blackwell (1765)
Herbier de la France, deel 4, P. Bulliard (1776-1783)
Flore médicale, deel 4, F.P. Chaumeton (1830)
Hortus Eystettensis, deel 2, Bessler, Basilius (1620)
Stirpium historiae pemptades sex, sive libri XXX, R. Dodonaeus [Dodoens] (1583)
Flora regni borussici, deel 3, A.G. Dietrich (1835)
Kräuterbuch, Unsere Heilpflanzen in Wort und Bild, Friedrich Losch (1914)
Köhler's Medizinal-Pflanzen in naturgetreuen Abbildungen mit kurz erläuterndem Texte, H. A. Koehler (1887)
Icones plantarum medico-oeconomico-technologicarum, deel 2, F.B. Vietz (1804)
New Kreüterbuch, L. Fuchs (1543)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 7, J.E. Sowerby (1867)
British entomology, deel 8, J. Curtis (1823-1840)
Medical Botany, deel 3, W. Woodville, W.J. Hooker, G. Spratt (1832)
Flora Parisiensis, deel 3, P. Bulliard (1776-1781)
La botanique de J.J. Rousseau, J.J. Rousseau, P.J. Redouté (1805)
Introductio generalis in rem herbariam, deel 2, A.Q. Rivinus (1690-1777)
Marrubium album
Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)
