Moerasgamander - Teucrium scordium

Frysk:

English: Water Germander

Français: Germandrée des marais

Deutsch: Lauch Gamander

Synoniemen:

Familie: Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): De Nederlandse naam in afgeleid van het Latijnse woord gamandrea (lage eik), naar de vorm van de bladen van de Echte gamander. Teucrium is genoemd naar Teucros (of Teucer), zoon van Telamon, broeder van Ajax, een van de vorsten van Troje, die de goede eigenschappen van deze planten zou hebben ontdekt. Scordium komt van het Griekse skorodon (Knoflook), omdat de bladen naar Knoflook ruiken.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Overblijvend.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Bloeimaanden: Juli, augustus en september.

Afmeting: 15-45 cm.

Wortels

Stengels: De stengels liggen laag uitgespreid en vormen kruipende uitlopers.

Bladeren: De zachtharige bladeren zijn langwerpig en grof getand. De voet is afgerond tot wigvormig. De bladeren zijn zittend of zeer kort gesteeld. De schutbladen zijn meestal langer dan de bloemen.

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen groeien afzonderlijk in de bladoksels of in armbloemige (twee tot acht) schijnkransen. Ze zijn licht paarsrood en 0,7-1 cm lang. De kelk is donzig.

Vruchten: Een splitvrucht. De vrucht is vierdelig. Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige, soms licht beschaduwde plaatsen op natte, 's zomers droogvallende, voedselarme, zwak zure tot meestal kalkrijke, humeuze, meestal verstoorde grond. Plaatsen met een wisselende waterstand (zand, veen en klei).

Groeiplaatsen: Zeeduinen (natte duinvalleien, schraal duingrasland), moerassige uiterwaarden, moerassen en kapvlakten.

Verspreiding

Wereld: Gematigde streken in Zuidwest- en Midden-Azië en in Zuid- en Midden-Europa. Noordelijk tot in Ierland, Nederland en het zuiden van Zweden.

Nederland: Zeer zeldzaam in de duinen van Voorne. Vroeger ook tussen Zandvoort en Lisse en op enige plaatsen in de rivier- en beekdalen in Gelderland.

Vlaanderen: Zeer zeldzaam. Sterk afgenomen.
Wallonië: Verdwenen. Vroeger zeer zeldzaam.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Afbeeldingen der artseny-gewassen met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen, deel 1, Dirk Leonard Oskamp (1796)	Cruijdeboek, deel 1, Rembert Dodoens. Gheslacht, onderscheet, fatsoen, naemen, cracht ende werckinghe (1554)
Flora regni borussici, deel 2, A.G. Dietrich (1834)	Plantae medicinales, deel 2, Nees von Esenbeck, M.F. Wijhe, A. Henry (1828-1833)
Flora Danica Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)	Svensk botanik, deel 4, J.W. Palmstruch e.a. (1807)
Herbarium Blackwellianum, deel 5, E. Blackwell (1765)	Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
Flore médicale, deel 6, F.P. Chaumeton (1832)	Herbier de la France, deel 6, P. Bulliard (1776-1783)
Scordium Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)	Scordium Hortus Eystettensis, deel 1, Bessler, Basilius (1620)
Icones plantarum medico-oeconomico-technologicarum, deel 2, F.B. Vietz (1804)	New Kreüterbuch, L. Fuchs (1543)
English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 7, J.E. Sowerby (1867)	A curious herbal, deel 2, E. Blackwell (1739)
Medical Botany, deel 3, W. Woodville, W.J. Hooker, G. Spratt (1832)	Flora Parisiensis, deel 7, P. Bulliard (1776-1781)
Scordium Introductio generalis in rem herbariam, deel 2, A.Q. Rivinus (1690-1777)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL