Moeraswalstro - Galium palustre

Frysk: Tongblier

English: Marsh Bedstraw

Français: Gaillet des marais

Deutsch: Sumpf-Labkraut

Synoniemen: Galium elongatum

Familie: Rubiaceae (Sterbladigenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Walstro komt van wiegstro (wal betekent wieg). Walstrosoorten werden vroeger gebruikt (als stro) in wiegen. Galium komt van het Griekse gala (melk). Vroeger werden deze planten gebruikt om melk te stremmen (kaasbereiding). Palustre betekent het moeras bewonend.

Ondersoorten: Er worden twee ondersoorten onderscheiden: Rietwalstro (Galium palustre subsp. elongatum) en Tenger walstro (Galium palustre subsp. palustre).

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Overblijvend.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt of helofyt.

Bloeimaanden: Mei, juni, juli, augustus en september.

Afmeting: 5-60 cm.

Wortels

Stengels: De vierkantige, dunne stengels zijn ruw op de kanten door fijne, naar beneden gekromde stekelhaartjes. Stengels met vele vertakkingen.

Bladeren: De bladeren groeien in kransen van meestal vier (soms vijf of zes). Ze verschillen vaak nogal in grootte. Ze hebben ruwe randen (fijn gestekeld), zijn eirond tot langwerpig en in of boven het midden het breedst. Meestal hebben ze een stompe bladtop en één nerf. De bladrand is vlak, dus niet omgerold. Bij droging worden de bladeren zwart. Ze zijn iets ovaal waarbij de grootste breedte boven het midden ligt.

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemknoppen zijn vaak enigszins roze. De bloeiwijze is ijl tot gedrongen. De viertallige bloemen vormen meestal een losbloemige, pyramidevormige pluim. De 3-5 mm grote bloemen zijn wit of soms groenachtig. Ze hebben rode helmknoppen en zijn meestal viertallig (vier meeldraden), maar een enkele keer  drietallig. Het onderstandig vruchtbeginsel is tweehokkig. Er is één stijl  met twee stempels.

Vruchten: Een splitvrucht. Vaak ontwikkelt zich per bloem vaak maar één dopvrucht (soms twee). Deze is 1½-3 mm lang. De rijpe vrucht is bijna zwart en glad. De zaden zijn kortlevend (1-5 jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige tot licht beschaduwde, open tot grazige plaatsen op natte of onder water (zoet tot zwak brak water) staande, matig voedselarme tot zeer voedselrijke, zwak zure tot basische (kalkhoudende) grond (vrijwel alle grondsoorten).

Groeiplaatsen: Waterkanten (beken, sloten, greppels en niet te voedselarme vennen), moerassen (drijftillen en jong veenmosrietland), bossen (moerasbossen), kapvlakten, zeeduinen (duinvalleien), grasland (hooiland en weiland), afgravingen, ijsbaantjes, langs paden, wagensporen en ruigten.

Verspreiding

Wereld: In bijna heel Europa, oostelijk tot in Centraal-Azië. Ook in Noordwest-Afrika en oostelijk Noord-Amerika. Ingevoerd in Nieuw-Zeeland.

Nederland: Algemeen, maar vrij zeldzaam in op de Veluwe en in Flevoland.

Vlaanderen: Algemeen, maar iets zeldzamer in de Leemstreek.

Wallonië: Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in Brabant, in het Maasgebied en in de zuidelijke Ardennen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

© 2001-2020 K.M. Dijkstra