Muurvaren - Asplenium ruta-muraria

Frysk: Stienfearke

English: Wall Rue

Français: Rue des murailles

Deutsch: Mauerraute

Synoniemen:

Familie: Aspleniaceae (Streepvarenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Asplenium komt van het Griekse a (niet) en splen (milt), omdat men dacht dat het gebruik een opgezwollen milt zou doen inkrimpen. Ruta-muraria betekent muurruit.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Overblijvend.

Plantvorm: Sporenplant.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Rijpe sporen: Juni, juli, augustus, september en oktober.

Afmeting: 4-25 cm.

Wortels: De korte, opstijgende of rechtopstaande wortelstok is begroeid met toegespitste, bruinzwarte schubben.

Stengels: De groene, lange stengels zijn aan de voet zwartbruin. Bij strenge vorst kunnen veel planten sterven.

Bladeren: De wintergroene, leerachtige blaadjes zijn matgroen van kleur (aan de onderkant zijn ze iets lichter) en meestal niet langer dan 10 cm. Ze groeien in bundels dicht bij elkaar. De bladschijf is breed driehoekig tot eirond en afnemend dubbel geveerd. De bladslippen zijn waaiervormig tot ruitvormig met een wigvormige voet. In de bovenste helft zijn ze fijn gezaagd. De eerste, niervormige bladeren van jonge planten zijn niet gedeeld. De groene bladspil heeft soms gesteelde klieren. De bladdelen hebben een waaiervormige nervatuur met gegaffelde nerven., zonder een duidelijke hoofdnerf.

Vruchten: De lijnvormige sporenhoopjes bedekken vrijwel de hele onderkant van de blaadjes. Het dekvliesje is franjeachtig getand.

Biotoop

Bodem: Zonnige tot halfbeschaduwde plaatsen op droge, niet te voedselarme tot niet te voedselrijke, kalkrijke muren en rotsen.

Groeiplaatsen: Oude muren (met kalkmortel gemetselde muren), tuinmuren, kademuren, keermuren, sluismuren, viaducten, langs spoorwegen (perronkantjes) en rotsspleten.

Verspreiding

Wereld: In bijna heel Europa. Ook in Noordwest-Afrika en in gematigde gebieden in Azië en in het oosten van Noord-Amerika.

Nederland: Vrij algemeen. Het meest in stedelijke gebieden.

Vlaanderen: Vrij algemeen. Het meest in stedelijke gebieden en in de Leemstreek.
Wallonië: Algemeen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 1, Jan Kops (1800)	Afbeeldingen der artseny-gewassen met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen. Deel 2 (1796)
Steenruyte Cruijdeboek, deel 3, Rembert Dodoens. Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen (1554)	Hortus floridus, fasicle pars altera, C. van de Passe (1614)
Plantarum indigenarum et exoticarum Icones ad vivum coloratae, deel 4 (1791)	Der Fruchtbringenden Gesellschaft, M. Merian (1646)
Svensk botanik, deel 5, J.W. Palmstruch e.a. (1807)	Bilder ur Nordens Flora, deel 3, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)
The ferns of Great Britain and Ireland, T. Moore (1855)	Ferns (a history of Ferns): British and exotic, deel 5, E.J. Lowe (1839)
Herbarium Blackwellianum, deel 3, E. Blackwell (1757)	Flora Parisiensis, deel 4, P. Bulliard (1776-1781)
Salvia vita Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)	Hortus Romanus juxta Systema Tournefortianum, deel 8, Giorgio Bonelli (1783-1816)
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)	Pflanzenleben des Schwarzwaldes, Friedrich Oltmanns (1927)
New Kreüterbuch, L. Fuchs (1543)	Genera filicum, W.J. Hooker, Franz Bauer (1838-1842)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)	English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 12, J.E. Sowerby (1886)
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)	A curious herbal, deel 1, E. Blackwell (1737)
Herbier de la France, deel 6, P. Bulliard (1776-1783)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL