Naaldenkervel - Scandix pecten-veneris

Frysk: Kranebek

English: Shepherd's-needle

Français: Peigne de Vénus

Deutsch: Venuskamm

Synoniemen:

Familie: Apiaceae (Schermbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Scandix komt van het Griekse skandix (kam). Pecten-veneris betekent venuskam.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Eenjarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Therofyt.

Bloeimaanden: Mei en juni.

Afmeting: 15-25 cm.

Wortels

Stengels: De vertakte stengels zijn weinig afstaand behaard. Eerst zijn ze gevuld, maar later worden ze hol.

Bladeren: De bladeren zijn meervoudig geveerd met lijnvormige, getande deelblaadjes.

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen vormen samen enkelvoudige schermen tegenover de bladeren en hebben elk één tot drie stralen. Zen zijn wit en 3-5 mm groot. De kroonbladen zijn langwerpig. Die van de buitenste bloemen zijn meestal groter. De rechtopstaande stijlen zijn kort. Meestal zijn er geen omwindselbladen, maar wel vijf omwindseltjes.

Vruchten: Een splitvrucht. De kort stekelharige, afgeplatte vruchten zijn 2-8 cm lang, geribd en hebben een zeer lange snavel. Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige, open plaatsen op vochtige, matig voedselrijke, kalkrijke, niet te lichte grond (klei, zavel, zand, löss en mergel).

Groeiplaatsen: Akkers (wintergraanakkers), ruderale plaatsen, bermen (verstoorde plaatsen), bij haventerreinen (bij losplaatsen) en omgewerkte grond.

Verspreiding

Wereld: Oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië (oostelijk tot in Noord-India), Noord-Afrika en Zuid- en Midden-Europa. Noordelijk tot in Nederland en Groot-Britannië. Nu komt de soort voor in een groot deel van Europa en ook in gematigde streken in Noord- en Zuid-Amerika (Chili), Australië en Nieuw-Zeeland.

Nederland: Zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en misschien ook nog in het rivierengebied. Vroeger ook op zeeklei in Groningen en Fryslân. Zeer sterk afgenomen.

Vlaanderen: Zeer zeldzaam. Zeer sterk afgenomen. Vermoedelijk alleen nog adventief (tijdelijk).
Wallonië: Misschien nog zeer zeldzaam.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 1, Jan Kops (1800)	Cruijdeboek, deel 5, Rembert Dodoens. Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt (1554)
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)	Flora regni borussici, deel 11, A.G. Dietrich (1843)
British entomology, deel 8, J. Curtis (1823-1840)	Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
Veneris pecten Plinii Plantarum seu stirpium icones, deel 1, M. de Lobel (1581)	Atlas des plantes de France, deel 2, Amédée Masclef (1890)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)	English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 4, J.E. Sowerby (1865)
Flora Parisiensis, deel 7, P. Bulliard (1776-1781)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL