Rode waterereprijs - Veronica catenata

Frysk: Read wettererf

English: Pink Water-speedwell

Français: Véronique mouron d'eau

Deutsch: Rötlicher Wasser–Ehrenpreis

Synoniemen: Veronica anagallis-aquatica subsp. aquatica

Familie: Plantaginaceae (Weegbreefamilie)

Naamgeving (Etymologie): De naam ereprijs is mogelijk afkomstig van de Vlaamse botanist Dodoens, die de planten eer ende prijs oft loff gaf vanwege hun geneeskrachtige eigenschappen. Er zijn echter nog een tweetal verklaringen in omloop. Ereprijs zou zijn naam te danken hebben aan het feit dat in de Middeleeuwen winnaars van grote toernooien een krans kregen van deze bloemen. Een derde verklaring is dat een Frankische koning vele jaren aan huiduitslag leed en daarvoor, na goede raad van een jager, dit plantje gebruikte en genas van de huiduitslag. Toen gaf hij het plantje de naam ereprijs.
Veronica is genoemd naar de heilige Veronica. Veronica zou in een zweetdoek de afdruk gekregen hebben van het aangezicht van Christus. Sommigen menen in de bloem een weergave te zien van die afdruk. Catenata betekent geketend.

Kruising: Rode waterereprijs kan een onvruchtbare bastaard vormen met Blauwe waterereprijs (Veronica x lackschewitchii).
De steriele hybride van Rode en Blauwe waterereprijs staat op plaatsen waar beide oudersoorten voorkomen, hetgeen betekent dat de bastaard staat op zonnige, soms licht beschaduwde plaatsen in ondiep, stromend zoet tot brak water en op open, natte, ± voedsel- en basenrijke, vaak kalkhoudende, ± stikstofrijke (grindige) zand-, leem-, veen- en kleibodems. Ze groeit in beken, in kwel- en weidesloten, in greppels en doorbraakkolken, in drinkpoelen en kleigroeven, in het zoetwatergetijdengebied en op rivierstrandjes. Verder op modderige plaatsen in uiterwaarden en op open plekken in natte weilanden, bij bronnen en kwelplekken. De hybride kan overal gevormd worden waar de arealen van beide ouders elkaar overlappen. Dat betekent voor Nederland dat het taxon in principe overal zou kunnen opduiken maar is toch hoofdzakelijk tot het rivierengebied beperkt en is daarbuiten slechts zelden gevonden. Ze lijkt het meeste op Blauwe waterereprijs maar valt op door steeds maar doorbloeiende bloemtrossen zonder tot vruchtzetting te komen.
CC BY-NC-SA 3.0 NL, René van Moorsel, 2015

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Eenjarig, meerjarig of overblijvend.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt of helofyt.

Bloeimaanden: Mei, juni, juli, augustus en september.

Afmeting: 15-60 cm.

Wortels

Stengels: De meestal rechtopstaande stengels zijn vaak rood aangelopen. Ze zijn vierkantig tot vrijwel rond en kunnen al of niet behaard zijn.

Bladeren: De donkergroene bladeren zijn zwak gezaagden langwerpig. De voet is niet gesteeld en halfstengelomvattend. De bladeren hebben een spitse top. De middennerf is aan de voet bijna even breed als de stengel. De schutbladen zijn ook langwerpig, maar minder spits.

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemen groeien in trossen vanuit de bladoksels. De bloemstelen zijn tijdens de bloei langer dan de schutbladen. De bloemen zijn roze met donkerder aderen en worden 3-5 mm groot.

Vruchten: Een doosvrucht. De vruchten zijn rondachtig of ze zijn meer breed dan lang. De kelkslippens taan recht van de vrucht af. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige of soms half beschaduwde plaatsen (pionier) in ondiep, stromend, zoet tot zwak brak water en op open, natte, matig voedselrijke tot voedselrijke, met name stikstofrijke, kalkhoudende grond (klei, leem en zand, zelden op veen).

Groeiplaatsen: Water en waterkanten (verse greppels, rivierstrandjes, kwelsloten, duinplassen, weidesloten, doorbraakkolken, kreken, vijvers en drinkpoelen), modderige plaatsen in uiterwaarden, afgravingen (kleigroeven), grasland (nat weiland en opengetrapte of stuk gereden weiland), kwelplekken en opgespoten grond.

Verspreiding

Wereld: Gematigde streken op het noordelijk halfrond en in oostelijk Afrika.

Nederland: Plaatselijk algemeen in het westen van het land, in laagveengebieden, in het noordelijk zeekleigebied, in het rivierengebied en in de duinen. Veel zeldzamer in het oosten en midden van het land en in Limburg en Noord-Brabant.

Vlaanderen: Vrij algemeen.
Wallonië: Zeldzaam.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 2, Jan Kops (1807)

2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL