Ruige scheefkelk en Pijlscheefkelk - Arabis hirsuta (Arabis sagitata)

Frysk

English-Hairy Rock-cress

Français-Arabette hérissée en Arabette sagittée

Deutsch-Behaarte Gänsekresse en Pfeil-Gänsekresse

Synoniemen-Arabis sagittata = Pijlscheefkelk

Familie-Brassicaceae (Kruisbloemenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Arabis is waarschijnlijk afkomstig van Arabia (Arabië) en zou er dan op kunnen wijzen, dat deze planten vaak op droge, zandige plaatsen (zoals de Arabische woestijnen) groeien. Hirsuta betekent ruwharig en sagittata is pijlvormig.

Ondersoorten-Bij ons komen twee ondersoorten voor: Ruige scheefkelk (Arabis hirsuta subsp. hirsuta) en Pijlscheefkelk (Arabis hirsuta subsp. sagittata). Pijlscheefkelk wordt ook geregeld beschouwd als een aparte soort (Arabis sagittata).

Ruige scheefkelk

Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl	© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl
Maarten Langbroek - verspreidingsatlas.nl	© Koen van Zoest - verspreidingsatlas.nl

Pijlscheefkelk

Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0
Herbier Pontarlier-Marichal - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Tweejarig of overblijvend.

Plantvorm-Hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Mei en juni.

Afmeting-30-90 cm.

Wortels

Stengels-De donkergroene stengels zijn tot de blooeiwijze behaard, niet of weinig vertakt en zonder waslaagje.

Bladeren-De bladen zijn donkergroen zonder waslaagje. De eironde tot langwerpige rozetbbladen zijn ondiep en verwijderd gezaagd en in de korte steel versmald. De stengelbladen zijn meestal sterker getand.
Ruige scheefkelk-De zeven tot twintig (soms tot dertig) stengelbladen hebben aan de voet geen oortjes of zeer kleine afgeronde oortjes.
Pijlscheefkelk-De vijfentwintig tot vijfendertig (soms tot vijfenveertig) stengelbladen groeien dicht opeen zijn vaak sterk behaard. Aan de voet zitten 1-2 mm lange, spitse, afstaande stengelomvattende oortjes.

Bloemen-Tweeslachtig. Een bloeiwijze met veel bloemen, die zich na de bloei verlengd. De witte kroonbladen zijn 4-6,5 mm lang.
Ruige scheefkelk-De kroonbladen zijn 4,5-5 mm lang.
Pijlscheefkelk-De kroonbladen zijn 5-6,5 mm lang.

Vruchten en zaden-De rechtopstaande doosvruchten (hauwen) zijn 1,5-5 cm lang en iets afgeplat. In elk hokje vind je één rij met zaden. De rondom breed gevleugelde zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Ruige scheefkelk-De vruchten zijn 1½-4 cm lang en 1-1.5 mm breed. De middennerf van de vruchtkleppen is ook bovenaan duidelijk aanwezig (duidelijk uitspringend).
Pijlscheefkelk-De vruchten zijn 2,5-6 (-7) cm lang en staan dicht op elkaar. De middennerf van de vruchtkleppen is bovenaan onduidelijk.

Biotoop

Bodem-Ruige scheefkelk-Zonnige tot soms halfbeschaduwde plaatsen op droge, voedselarme, kalkrijke, grazige grond (zand en stenige plaatsen).
Pijlscheefkelk-Zonnige of licht beschaduwde plaatsen op droge, kalkrijke grond (zand en stadsmuren).

Groeiplaatsen-Oude stadsmuren, kalkhellingen en mergelgroeven.

Verspreiding

Wereld-Gematigde en koudere streken op het noordelijk halfrond.
Ruige scheefkelk-Europa.

Pijlscheefkelk-Europa en Azië.

Nederland-Ruige scheefkelk-Inheems. Zeldzaam.

Pijlscheefkelk-Inheems. Zeer zeldzaam.

Vlaanderen-Ruige scheefkelk-Inheems. Zeldzaam.

Arabis hirsuta

Ruige scheefkelk

Pijlscheefkelk-Ingeburgerd. Zeer zeldzaam.

Wallonië-Ruige scheefkelk-Inheems. Zeldzaam.

Pijlscheefkelk-Inheems. Zeldzaam.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl