Schermhavikskruid - Hieracium sectie Hieracioides

Frysk: Fertakke haukkrûd

English: Leafy Hawkweed

Français: Epervière en ombelle

Deutsch: Dolden-Habichtskraut

Synoniemen: Hieracium umbellatum

Familie: Asteraceae (Composietenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Hieracium komt van het Griekse hierax (havik). De Oude Grieken meenden, dat de havik van deze planten gebruik maakte, om zijn gezichtsvermogen te versterken. Umbellatum betekent schermvormig of met een scherm bloeiend.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Overblijvend.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Hoofdbloei: Juli t/m november.

Afmeting: 10-120 cm.

Wortels

Stengels: De donkergroene stengels zijn vaak weinig behaard. Meestal zijn ze alleen aan de top vertakt. Gewoonlijk met veel bladen.

Bladeren: In de bloeitijd zijn de rozetbladen afgestorven. De stengelbladen zijn langwerpig tot lijnvormig (meestal minder dan 1,5 cm breed). Vaak hebben ze een omgerolde rand, zijn ze (ogenschijnlijk) weinig of niet getand en naar de voet min of meer steelachtig versmald.

Bloemen: Tweeslachtig. De weinige bloemhoofdjes vormen samen meestal schermvormige pluimen of in twee boven elkaar staande kransen. De gele hoofdjes zijn 2-3 cm. De stijlen zijn eveneens geel. De teruggebogen omwindselbladen zijn zwartgroen en kaal of ze hebben enkele haren of klieren. De middelste en de onderste staan aan de top af en zijn teruggebogen.

Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige tot licht beschaduwde, open tot grazige plaatsen op droge, voedselarme tot matig voedselrijke, meestal zure tot zwak zure, maar soms basische grond (zand, leem en veen).

Groeiplaatsen: Bossen (loofbossen en langs bospaden), bosranden, houtwallen, struwelen, kapvlakten, licht beschaduwde bermen, zeeduinen (duingrasland), op aangevoerd duinzand, zandige dijken, heide, grasland (schraal grasland en hooiland), braakliggende grond, langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen), industrieterreinen en afgravingen (zandgroeven).

Verspreiding

Wereld: Gematigde en koudere streken op het noordelijk halfrond.

Nederland: Algemeen in de duinen, vrij algemeen in het oosten en midden van het land en vrij zeldzaam in Zuid-Limburg. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen: Algemeen.
Wallonë: Vrij algemeen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 3, Jan Kops (1814)	Groot havick cruyt Cruijdeboek, deel 5, Rembert Dodoens. Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt (1554)
Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm	Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)
Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)	Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
Botanischer Bilderatlas nach De Candolle's Natürlichem Pflanzensystem, Carl Hoffmann (1884)	Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)

2001-2022 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL