Naamgeving (Etymologie): Sagina betekent meststof. De planten werden meer als mest dan als voedsel gebruikt. Volgens anderen komt sagina echter van saginare (vetmesten). Mogelijk i.v.m het voeren van vee, bijv. ganzen, die werden gevoerd (vetgemest) met sagina. Nodosa betekent knopig.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Stengels: De stengels liggen stervormig uitgespreid, met
bundeltjes kleine bladeren in de bladoksels, waarmee de plant zichzelf kan stekken. De plant is polvormend.
Bladeren: De blaadjes zijn kort stekelpuntig. De middelste en bovenste blaadjes groeien in de oksels in een bundeltje bij elkaar. De bovenste blaadjes zijn veel korter dan de onderste.
Bloemen: Tweeslachtig. De witte, 0,5-1 cm grote bloemen zijn meestal vijftallig (maar soms meer). De kroonbladen zijn twee tot soms drie keer zo lang als de kelkbladen. De meeldraden groeien in één of in twee kransen van vijf. De dunne, rechtopstaande bloemstelen worden tot 1 cm lang.
Vruchten: De doosvrucht is bijna rond en vijfkleppig. De donkerbruine, eivormige zaden zijn ongeveer 0,5 mm. De zaden zijn kortlevend (1-5 jaar). Tweezaadlobbig.
Bodem: Zonnige, open plaatsen (pionier) op vochtige tot vrij natte, matig voedselarme, niet of weinig bemeste, kalkrijke en soms iets brakke grond (zand, aangevoerd duinzand, leem, laagveen, trilveen en steenachtige plaatsen).
Groeiplaatsen: Zeeduinen (duinvalleien, van de zee afgesnoerde strandvlakten achter de zeeduinen en soms in duingrasland), aan de randen van
schorren
(kwelders), moerassen (trilveen en mosrijke, niet te dichte moerasvegetatie in beekdalen), waterkanten (op muren aan het water, b.v. sluismuren) en op in het water liggende balken, zandplaten, grasland (veenweiden en open plekken in blauwgrasland), heide (langs lemige heidepaadjes), met schelprijk zand opgespoten grond en tussen steenblokken van zeedijken (basaltglooiingen).
Verspreiding
Wereld: Koude en gematigde streken op het
noordelijk halfrond. Het meest in de buurt van de zeekust.
Nederland: Plaatselijk vrij algemeen in het kustgebied. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Vlaanderen: Zeldzaam. Het meest in de duinen. In het binnenland is de soort sterk achteruitgegaan.
Wallonië: Zeer zeldzaam.
Oude illustraties
(Klik op een afbeelding om te vergroten).
Flora Batava, deel 6, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1832)
Flora von Deutschland,
Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
Illustrations of
the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
