Smalle wikke - Voederwikke - Vergeten wikke

Synoniemen: Vicia sativa subsp. angustifolia, Vicia angustifolia, Smalbladige wikke, Zwarte wikke, Vicia segetalis, Akkerwikke

Naamgeving (Etymologie): Vicia komt van het Latijnse vincere of vincio (binden of winden), dus een sterk rankende groeiwijze, maar misschien ook van het Griekse bikion of bicion (vaatje), dus een peulvrucht. Sativa betekent die gezaaid wordt. Nigra betekent zwart en angustifolia met smalle bladen.

Ondersoorten: Er worden bij ons drie ondersoorten onderscheiden: Smalle wikke (Vicia sativa subsp. nigra), Voederwikke (Vicia sativa subsp. sativa) en Vergeten wikke (Vicia sativa subsp. segetalis).

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Dany Roussel - CC BY-SA 2.0 FR
ramazan_murtazaliev - CC BY-NC 4.0	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Vergeten wikke

© Edwin Dijkhuis - verspreidingsatlas.nl	© Edwin Dijkhuis - verspreidingsatlas.nl
kuleuven-kulak.be/bioweb	Thierry Sénéchal-Chevallier - CC BY-SA 2.0 FR

Wortels: Een omvangrijk stelsel van dunne, diep reikende wortels, zonder uitlopers.

Neuchâtel Herbarium - CC BY-SA 3.0	herbariaunited.org
herbariaunited.org	herbariaunited.org

Stengels: Smalle wikke: De klimmende, donkergroene stengels zijn alleen aan de voet vertakt en voor een deel ondergronds.
Voederwikke: Een forse plant.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Fornax - CC BY-SA 3.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0	Dominique Remaud - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR

Vergeten wikke

Hans Toetenel - CC BY-NC-SA 3.0 NL	kuleuven-kulak.be/bioweb
kuleuven-kulak.be/bioweb	Rasbak - CC BY-SA 3.0

Bladeren: Donkergroene blaadjes, cie in of boven het midden het breedsts zijn.
Smalle wikke: De onderste bladeren met één of twee paar omgekeerd hartvormige deelblaadjes. Hogerop zijn er drie tot zes paar lancetvormige deelblaadjes en aan het eind een vertakte rank. De bovenste deelblaadjes zijn 2-3 mm breed en duidelijk smaller dan de onderste. De steunblaadjes zijn meestal getand.
Voederwikke: De onderste bladeren hebben één of twee paar omgekeerd hartvormige deelblaadjes. Hogerop zijn er vier tot acht paar deelblaadjes van meer dan 5 mm breed en aan het eind een vertakte rank. De steunblaadjes zijn meestal getand.
Vergeten wikke: De onderste bladeren met één of twee paar omgekeerd hartvormige deelblaadjes, hogerop met drie tot zes paar langwerpige tot lijnvormige deelblaadjes en aan het eind een vertakte rank. De bovenste deelblaadjes zijn 3-6 mm en niet of nauwelijks smaller dan de onderste. De steunblaadjes zijn meestal getand.

kuleuven-kulak.be/bioweb	Fornax - CC BY-SA 3.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - CC BY-SA 4.0	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Vergeten wikke

© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	© Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl
kuleuven-kulak.be/bioweb	kuleuven-kulak.be/bioweb

Bloemen: Tweeslachtig. De kelktanden zijn ongeveer gelijk. Ze zijn weinig korter tot iets langer dan de buis. De bloemen staan alleen of met twee tot vier vijeen in de bladoksels. Ze zijn blauwpaars met donkerpaarse zwaarden of roodpaars.
Smalle wikke: De bloemen zijn 1-2 cm. Meestal zijn ze eenkleurig paarsroze. De vlag is 9-15(-18) mm lang. De kelk is weinig, maar blijvend behaard.
Voederwikke: De bloemen zijn 1,5-3 cm. De vlag is 16-25 mm lang en blauwpaars. De zwaarden zijn paarsachtig.
Vergeten wikke: De bloemen zijn 1-2 cm. De bloemen zijn meestal tweekleurig. De 9-15(-18) lange vlag is bleekroze of paarsachtig en de zwaarden zijn paarsrood. De kelk wordt kaal.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Jean-Claude Echardour - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR

Vergeten wikke

© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl
kuleuven-kulak.be/bioweb	kuleuven-kulak.be/bioweb

Vruchten: Een doosvrucht. De vruchten zijn 3-8 cm lang en bevatten vier tot twaalf zaden. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
Smalle wikke: De rechtopstaande peulen zijn min of meer cilindervormig en glad. Later worden ze kaal en zwart of zwartbruin. De rijpe peulen zijn 3-4 cm lang, donkerbruin tot zwart, kaal en niet ingesnoerd tussen de zaden. De zaden zijn 2-2,5 cm breed.
Voederwikke: De rijpe, rechtopstaande. min of meer cilindervormige en gladde peulen zijn bruin tot vaak geel (zelden zwart), meestal zacht behaard en iets ingesnoerd tusen de zaden. Ze zijn 3-8 cm lang. De zaden zijn (3,8-)4,2-6 mm breed.
Vergeten wikke: De rechtopstaande peulen zijn min of meer cilindervormig en glad. Later worden ze kaal en zwart of zwartbruin. De tot 7 cm lange peulen zijn donkerbruin tot zwart, kaal en niet ingesnoerd tussen de zaden. De zaden zijn 2,5-3,7 cm breed.

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Digitale zadenatlas

Vergeten wikke

© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	kuleuven-kulak.be/bioweb
Ria en Sjaak - CC BY-NC-ND 4.0	Digitale zadenatlas

Bodem: Zonnige, grazige tot open plaatsen op matig vochtige tot droge, voedselarme tot matig voedselrijke, niet te zure, vaak iets kalkhoudende grond (zand, leem, zavel, mergel en löss).

Groeiplaatsen: Bermen, grasland (schraal grasland), dijken, heggen, akkers (graanakkers), rotsachtige plaatsen, ruigten, schrale overhoeken, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), zeeduinen (duinhellingen, in duinvalleien tussen ijl dwergstruweel, binnenduinweiland en duingrasland), rivierduinen, ruderale plaatsen, braakliggende grond, omgewerkte grond en afgravingen.

Wereld: Vicia sativa: In alle werelddelen.
Smalle wikke: Oorspronkelijk uit Europa, Zuidwest-Azië en Noord-Afrika. Nu in alle werelddelen.
Voederwikke: Gekweekt en vervolgens verwilderd.
Vergeten wikke: Oorspronkelijk uit Midden-Europa.

Nederland: Smalle wikke: Algemeen.
Voederwikke: Vrij algemeen. Ingeburgerd. Voederwikke is in cultuur als voedergewas.
Vergeten wikke: Vrij algemeen.

Vlaanderen: Smalle wikke: Algemeen.
Voederwikke: Vrij algemeen.
Vergeten wikke: Algemeen.
Wallonië: Smalle wikke: Vrij algemeen.
Voederwikke: Vrij zeldzaam.
Vergeten wikke: Vrij zeldzaam.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 2, Jan Kops (1807)	Vergeten wikke Flora Batava, deel 20, Jan Kops en F.W. van Eeden (1898)
Cruijdeboek, deel 4, Rembert Dodoens. Corenen, Legumina, Distelen ende dyerghelijcke (1554)	Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)	Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)	Botanischer Bilderatlas nach De Candolle's Natürlichem Pflanzensystem, Carl Hoffmann (1884)
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)

Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL	Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Russell Best - CC BY 4.0	Digitale zadenatlas

	Wilde planten in Nederland en België