Soldaatje - Orchis militaris

Frysk

English-Military Orchid

Français-Orchis militaire

Deutsch-Helm-Knabenkraut

Synoniemen

Familie-Orchidaceae (Orchideeënfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Orchis betekent zaadbal of testikel. De beide wortelknollen lijken op testikels. Militaris betekent als soldaten.

Kruising-Soldaatje kan een bastaard vormen met Purperorchis (Orchis x hybrida).

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Geofyt.

Bloeimaanden-Mei en juni.

Afmeting-25-45 cm.

Wortels-Twee ongedeelde, eironde, naar de top versmalde wortelknollen.

Stengels-Een rechtopstaande, kale en iets kantige bloeistengel is naar boven vaak iets violet aangelopen, met in de onderste helft meerdere kleine, schedevormende bladeren (aan de voet met dunne, spitse scheden).

Bladeren-De drie tot vijf grondstandige bladeren zijn eirond tot langwerpig-elliptisch, vlak en niet gevlekt. De bovenkant is glanzend. Ze zijn aan de top iets kapvormig samengetrokken en worden tot 15 cm lang. De hogere stengelbladen omsluiten de stengel wijd schedeachtig.

Bloemen-Tweeslachtig. De schutbladen zijn eirond-lancetvormig, dunvliezig, meestal violet gekleurd en 3-5 maal korter dan het vruchtbeginsel. De aar is 5-10 cm lang en bevat veel geurende bloemen. De helm is ei-lancetvormig, van buiten witachtig-roze (lichter dan de lip). De vlakke, 1,2-1½ cm grote lip is licht rood met paarsachtige haarbundeltjes. De lip heeft drie lobben. De zijlobben zijn smal. De middenslip van de lip is aan de voet ongeveer even smal als de zijslippen, maar aan de top plotseling verbreed. De middenlob is zelf weer gedeeld in twee bredere lobben waartussen meestal een kleine tand zit. De spoor is kort, omlaaggericht en half zo lang als het vruchtbeginsel.

Vruchten en zaden-Een doosvrucht. Eenzaadlobbig.

Biotoop

Bodem-Zonnige tot heel licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselarme, kalkrijke grond (kijt, zand en leem).

Groeiplaatsen-Open plekken in loofbossen, bosranden, kalkrijke zomen, kapvlakten, grazige hellingen, kalkgrasland, duingrasland, duinvalleien en zandgroeven.

Verspreiding

Wereld-Gematigde streken in Europa en Azië. Oostelijk door Siberië tot in Noord-China.

Nederland-Inheems. Zeer zeldzaam.

Vlaanderen-Inheems. Zeer zeldzaam.

Wallonië-Inheems. Zeldzaam.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl