Stijf ijzerhard - Verbena bonariensis

Frysk

English-Argentinian Vervain (South American vervain, Purpletop vervain)

Français-Verveine (Verveine de Buenos Aires)

Deutsch-Argentinische Verbene

Synoniemen

Familie-Verbenaceae (IJzerhardfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Er zijn meerdere verklaringen voor de Nederlandse naam.
1. Het was in de oudheid een toverplant of offerplant en veelzijdig geneeskruid. Met zijn metaalachtige stengels had het een grote faam als heler van verwondingen met ijzeren wapens.
2. De stengels van deze plant hebben een metaalachtige kleur, zodat je er met een metalen zeis moeilijk door kon komen.
3. Door de kleur van de stengels dacht men dat je metaal nog harder kon maken m.b.v. het sap van de stengels.
4. Het kan een vertaling zijn van een oude Duitse naam voor de plant, namelijk Isernkraut. Het woord Is betekent hard of taai, wat iets zegt over de stengels van deze plant.
Verbena is misschien afgeleid van het Keltisch ferfaen. Fer betekent wegvoeren en faen betekent steen (de plant werd tegen blaasstenen gebruikt). Volgens anderen is de naam een verbastering van herbena, dat van herbeo (groene), is afgeleid, omdat de plant gebruikt zou zijn als groen bij offerfeesten. Ook wordt wel gedacht dat Verbena afkomstig is van het Oud-Griekse Verbenaca, dat weer afstamt van een oud Indo-Europees woord dat (magische) staf betekende. Dit i.v.m. het uiterlijk van de plant. Bonariensis betekent afkomstig uit Buenos Aires.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Juli t/m november.

Afmeting-30-150 cm.

Wortels

Stengels-Een stevige, rechtopstaande, ruw behaarde stengel. De stengel is duidelijk langer tussen de knopen dan de bladlengte. Bovenaan is de stengel wijdvertakt met onder elke vertakking twee kleine, tegenoverstaande, langwerpige steunbladen.

Bladeren-De zittende, langwerpige tot lancetvormige en ruw behaarde bladen zijn grof gezaagd. Ze paarsgewijs tegenover elkaar. De meeste bladen vind je onderaan.

Bloemen-Tweeslachtig. De schutbladen zijn tijdens de bloei korter tot even lang als de kelk. De bloemen vormen (met dertg tot veertig bijeen) korte en dichte aren, die tot tuilvormige bloeiwijzen zijn verenigd. De blauwachtig roze tot paarse bloemen zijn 3-5,7 mm groot. De kroon is vijfdelig. De bloembuis is net iets langer dan de kroon en vaak iets gekromd. In de loop van het seizoen strekken de hoofdjes zich gaan dan vertakken en worden meer langwerpig. De nieuwe bloemen ontwikkelen zich bovenaan deze vertakkingen.

Vruchten en zaden-Een splitvrucht. Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem-Zonnige, warme plaatsen op droge, stenige grond.

Groeiplaatsen-Tussen stenen en plantsoenen.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit Zuid-Amerika.

Nederland-Ingeburgerd tussen 1975 en 1999. Vrij algemeen.

Vlaanderen-Niet ingeburgerd. Vrij algemeen.

Wallonië-Niet ingeburgerd. Zeldzaam.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl