Stijve zegge - Carex elata

Naamgeving (Etymologie): Zegge stamt uit het Indogermaanse woord seq (snijden). Carex is zeer waarschijnlijk afgeleid van het Latijnse ceiro (ik snij), een verwijzing naar de scherpe kanten van de bladeren. Elata betekent hoog.

Kruising: Carex x turfosa is de hybride van Stijve zegge en Zwarte zegge (C. nigra). Deze hybride groeit op min of meer natte, open plaatsen in veengebieden. Ze is minder zeldzaam dan het kaartje veronderstelt, daar ze dikwijls over het hoofd wordt gezien of wordt aangezien voor één van de beide ouders. Feit is tevens dat veel botanici minder aandacht plegen te besteden aan Carex nigra s.l., daar deze groep erg variabel is, mede debet aan hybridisatie binnen de sectie Phacocystis, waartoe beide soorten behoren. Carex x turfosa is evenwel relatief gemakkelijk herkenbaar. Ze groeit min of meer in een pol, net als C. elata, is een slag kleiner dan C. elata en de bloeiwijze is opvallend bleek gekleurd. Verder zijn de urntje leeg, dus gemakkelijk tussen duim en wijsvinger samen te drukken. Carex nigra heeft huidmondjes aan de bovenkant van het blad, C. elata aan de onderkant en derhalve heeft de hybride ze aan beide zijden.
Jacob Koopman, 2014 - CC BY-SA 3.0

© Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl	Piet Bremer - CC BY-NC-SA 3.0 NL
© Willem Braam - verspreidingsatlas.nl	© Jakob Hanenburg - verspreidingsatlas.nl

herbariaunited.org	herbariaunited.org
herbariaunited.org	herbariaunited.org

Stengels: De stengels zijn scherp driekantig, worden tot 3 mm dik en zijn naar boven toe ruw. De onderste scheden zijn gekield en glanzend geelbruin. Ze gaan netvormig rafelen en veranderen tenslotte in een bruine vezelmassa. Stijve zegge vormt dichte pollen.

© Willem Braam - verspreidingsatlas.nl	Petr Filippov - CC BY-SA 3.0
Petr Filippov - CC BY-SA 3.0	Petr Filippov - CC BY-SA 3.0

Bladeren: De stijve, grijsgroene bladeren hebben ruwe randen, die bij verdroging naar onderen omrollen. De bladeren aan de voet van de bloeistengels zijn kort, stijf en hoogstens 3 mm breed. De bladeren van niet-bloeiende scheuten zijn breder (tot 5 mm), minder stijf en veel langer. Vaak even hoog als de bloeistengels.

Tigerente - CC BY 2.5	Petr Filippov - CC BY-SA 3.0
Nova - CC BY 2.5	Sten - CC BY-SA 3.0

Bloemen: Eenslachtig. Eenhuizig. De bloeiwijze is vrij compact met één tot drie, 2-7 cm lange, overwegend mannelijke aren en daaronder twee tot vier, 1½-7 cm lange, overwegend vrouwelijke aren. Deze bloemen hebben twee stempels. De aren staan rechtop en zijn niet of zeer kort gesteeld. De vrouwelijk kafjes zijn vaak zwart met een groene middenstreep. De mannelijke zijn roodbruin. Het onderste schutblad is meestal veel korter dan de bloeiwijze. Het is bladachtig, heeft geen schede en omvat met twee zwartachtige oortjes de stengel. De hogere schutbladen zijn meestal borstelvormig.

© Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl	© Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl
© Jakob Hanenburg - verspreidingsatlas.nl	© Hans Hillewaert - CC BY-SA 3.0

Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De urntjes zijn 3-4 mm, olijfgroen en sterk afgeplat. Ze zitten dicht als dakpannen opeengepakt en zijn omgekeerd eirond. Op de rug zie je vijf of zeven nerven. Ze vallen snel af. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Eenzaadlobbig.

© Willem Braam - verspreidingsatlas.nl	Alain Poirel - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR
Jean-Claude Bouzat - tela-botanica.org - CC BY-SA 2.0 FR	Digitale zadenatlas

Bodem: Zonnige tot beschaduwde plaatsen op natte, matig voedselrijke, meestal zwak zure grond en in ondiep zoet, zelden heel zwak brak water (voornamelijk op zand en laagveen, maar ook wel op leem en rivierklei).

Groeiplaatsen: Bossen (moerasbossen), wilgenstruwelen, houtwallen (langs sloten en greppels), waterkanten en moerassen (o.a. langs greppels, oude afgesneden rivierarmen, in beekdalen en rietland), afgravingen (kleigroeven), grasland (blauwgrasland en beekdalhooiland), zeeduinen (langs duinplasjes en duinvalleien) en heide (langs voedselrijker wordende vennen).

Wereld: In de Kaukasus, op één plek in Noordwest-Afrika en in Midden- en West-Europa. Zuidelijk tot in Noord-Spanje en Sicilië en noordelijk tot in Zuid-Schotland en Zuid-Scandinavië. In West- en Midden-Azië en in Oost-Europa groeit een andere ondersoort.

Vlaanderen: Vrij algemeen in de Kempen en de Zandstreek. Elders veel zeldzamer.
Wallonië: Zeer zeldzaam.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 13, Jan Kops, F. A. Hartsen en F.W. van Eeden (1868)	Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)	Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)

	Wilde planten in Nederland en België