Wilde planten in Nederland en België

Stinkende lis - Iris foetidissima

Frysk

English-Stinking iris

Français-Iris fétide

Deutsch-Stinkende Schwerttlilie

Synoniemen

Familie-Iridaceae (Lissenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Iris komt waarschijnlijk van het Griekse iris (regenboog), omdat de bloemen bij verschillende soorten uiteenlopende kleuren hebben of omdat de buitenste bloemdekslippen sierlijk gebogen zijn, als de regenboog. Foetidissima betekent stinkend. Bij kneuzing ruikt de plant onaangenaam.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Chamaefyt.

Hoofdbloei-Mei t/m juli.

Afmeting-30-80 cm.


© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0


Robin Stamp Stamp - cc by-nc 4.0

Wortels


europeana.eu - cc by-sa 3.0


herbariaunited.org


herbariaunited.org


herbariaunited.org

Stengels-Een massieve en enigszins afgeplatte stengel.


Michel Pansiot - cc by-sa 2.0 fr


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0


Sylvain Piry - cc by-sa 2.0 fr

Bladeren-De winterharde, zwaardvormige, zijdelings afgeplatte bladeren zijn glanzend, donkergroen. Bij kneuzing verspreiden ze een onaangename, knoflookachtige geur.


© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0


Laurent Richin - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr

Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen zijn blauwachtig tot groenig bruingeel. De buitenste bloembladen verkleuren naar lila. Deze buitenste bloemdekbladen zijn veel groter en anders gevormd dan de binnenste. De helmdraden zijn vrij. De stijltakken staan boven de meeldraden. Ze zijn bloembladachtig verbreed en naar buiten gekromd, met stempels aan de onderzijde.


Calimo - cc by-sa 3.0


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0


Annick Larbouillat - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr


Marie-France Canioni - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr

Vruchten en zaden-Een doosvrucht. De zwak giftige, min of meer ronde, oranje-rode zaden blijven tot in het voorjaar in de geopende vrucht zitten. Deze vrucht is 5 tot 8 cm lang. Eenzaadlobbig.


Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0


© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


© Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige tot beschaduwde, droge tot vochtige, maar goed gedraineerde, voedsel- en kalkrijke grond (klei, leem en zand).

Groeiplaatsen-Bosjes en droge struwelen in de kustduinen op kalkrijk duinzand, oevers en soms op zeekliffen.

Verspreiding

Wereld-De zuidelijke helft van Europa en Noord-Afrika. Ook in Engeland en Ierland.

Nederland-Niet ingeburgerd. Zeldzaam. In de 17e en 18e eeuw groeide Stinkende lis bij Vogelenzang en langs de vaart tussen Haarlem en Leiden.

Vlaanderen-Niet ingeburgerd. Zeldzaam.

Wallonië-Niet ingeburgerd. Zeer zeldzaam.

Toepassingen. De plant is in gebruik als sierplant en wordt o.a. toegepast in droogboeketten.

©2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl